Xây dựng hệ thống tự động đánh giá khách quan chất lượng dự báo tại các điểm trên khu vực Việt Nam

Đề tài nghiên cứu tập trung đánh giá chất lượng dự báo của các phương pháp, công cụ dự báo điểm 10 ngày của các Đơn vị dự báo; Đánh giá chất lượng dự báo thời tiết (10 ngày) cho 653 điểm phân bố trên cả nước; Đánh giá chất lượng dự báo không những tính đúng/ sai mà còn tính toán các chỉ số sai số của từng yếu tố dự báo và các chỉ số về kỹ năng dự báo; Các thông tin thu thập từ kiểm tra và đánh giá chất lượng dự báo được sử dụng cho nghiên cứu và phát triển dự báo, phát triển mô hình số trị địa phương hay khu vực hỗ trợ các phương pháp dự báo đang sử dụng, phát triển phương pháp thống kê vào việc xử lý số liệu đầu ra của sản phẩm dự báo số trị, huấn luyện và đào tạo nâng cao trình độ của các Dự báo viên đáp ứng nhu cầu của người dùng cung cấp thông tin của hệ thống phục vụ Lãnh đạo (hỗ trợ Lãnh đạo ra quyết định).

Từ đó kết quả của nghiên cứu đã xây dựng thành phần mềm đánh giá chất lượng dự báo thời tiết điểm trước hết phục vụ yêu cầu của người dùng, bên cạnh đó việc đánh giá mang tính khoa học sẽ chỉ ra điểm yếu, điểm mạnh của từng sản phẩm tương ứng với các phương pháp dự báo khác nhau từ đó có kế hoạch nghiên cứu phát triển trong tương lai.

Kết quả ứng dụng của phần mềm trong công tác nghiệp vụ sẽ cải thiện chất lượng dự báo điểm hàng ngày: Nghiên cứu, bổ sung và nâng cao chất lượng nội dung thông tin của bản tin dự báo; Cải thiện cách thức gửi bản tin sử dụng bằng CNTT đảm bảo nhanh chóng, kịp thời; Cải thiện hệ thống xuất bản tin dự báo thời tiết điểm.

Đề tài đã đạt được 05 sản phẩm chính gồm: Mẫu bản tin dự báo thời tiết điểm thống nhất và số hóa; Bộ chỉ tiêu đánh giá chất lượng dự báo điểm; Hệ thống phần mềm tự động đánh giá chất lượng dự báo thời tiết điểm có thể triển khai nghiệp vụ tại Trung ương và địa phương (phần mềm và số liệu); Báo cáo tổng hợp kết quả đề tài và các báo cáo thành phần; 02 bài báo đăng trên tạp chí khoa học chuyên ngành.

Sản phẩm của đề tài sẽ được chuyển giao và hướng dẫn các Đơn vị dự báo của Tổng cục KTTV sử dụng và khai thác tốt các tính năng của phần mềm. Chuyển giao hướng dẫn và đào tạo trực tiếp tại 9 Đài khí tượng thủy văn khu vực, hướng dẫn sử dụng và giải đáp các ý kiến trên hệ thống hội thảo trực tuyến cho 64 Đài KTTV tỉnh.

Tác động về lĩnh vực dự báo của đề tài: Các thông tin thu thập từ kiểm tra và đánh giá chất lượng dự báo được sử dụng cho nghiên cứu và phát triển dự báo; Thúc đẩy các Đơn vị dự báo phát triển mô hình số trị địa phương hay khu vực hỗ trợ các phương pháp dự báo đang sử dụng; Giúp các Đơn vị dự báo phát triển phương pháp thống kê vào việc sử lý số liệu đầu ra của sản phẩm dự báo số trị; Chỉnh sửa thời gian cung cấp bản tin dự báo điểm; Cài đặt, nâng cấp hệ thống CNTT để thu nhận, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu dự báo; Kết quả từ thông tin của hệ thống đánh giá chất lượng dự báo giúp huấn luyện và đào tạo trình độ của các Dự báo viên đáp ứng nhu cầu của người dùng thông qua sản phẩm dự báo; Tự động hóa hệ thống; Thông tin của hệ thống đánh giá chất lượng dự báo cung cấp cho toàn bộ nhân viên cơ quan khí tượng thủy văn. Các nhà quản lý căn cứ thông tin của hệ thống để có những quyết định chỉ đạo kịp thời (hỗ trợ Lãnh đạo ra quyết định).

Tác động về quan trắc, điều tra cơ bản: Cấu hình lại mạng lưới số liệu, thu thập thêm dữ liệu các trạm KTTV trong và ngoài mạng lưới trạm của Tổng cục KTTV quản lý; Kết quả đánh giá chất lượng dự báo phát hiện được sai số của dữ liệu trạm đo từ đó cung cấp thông tin cho đơn vị quản lý kịp thời kiểm tra và điều chỉnh kịp thời.

Tác động về thông tin và dữ liệu: Cải thiện nâng cấp hạ tầng CNTT phục vụ thu nhận, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu.

Tác động về công tác quản lý, phát triển dịch vụ KTTV, xây dựng văn bản quy phạm pháp luật: Cải thiện cách thức cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu; Cài đặt hệ thống dịch vụ (web server) cung cấp các sản phẩm thông tin, dữ liệu cho người dùng; Tự động hóa một số hệ thống dịch vụ.

Trong quá trình thực hiện đề tài, kết quả nghiên cứu đã cung cấp thông tin đóng góp ý kiến xây dựng một số văn bản pháp luật như:

+ Thông tư số 41/2017/TT-BTNMT ngày 23 tháng 10 năm 2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư quy định kỹ thuật đánh giá chất lượng dự báo, cảnh báo khí tượng.

+ Quyết định số 504/QĐ-TCKTTV ngày 12 tháng 7 năm 2018 của Tổng cục KTTV ban hành Quyết định Quy trình kỹ thuật dự báo thời tiết điểm đến 10 ngày.

+ Quyết định số 249/QĐ-TCKTTV ngày 13 tháng 4 năm 2020 của Tổng cục KTTV ban hành Quy định về phân cấp trách nhiệm ban hành bản tin dự báo, cảnh báo KTTV trong điều kiện bình thường đối với các đơn vị trong hệ thống dự báo, cảnh báo KTTV quốc gia thuộc phạm vi quản lý của Tổng cục KTTV.

 Tạp chí Khí tượng Thủy văn