Diễn biến mưa dông, lốc, mưa đá ngày 17, 18 và 21 đến 23 tháng 3 năm 2020 trên khu vực các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ

Nguyên nhân và diễn biến mưa lớn, dông, lốc, sét, mưa đá ở Bắc Bộ

Do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp với vùng hội tụ gió từ mực 1500m đến 5000m nên trong đêm 17 và rạng sáng 18/3 ở các tỉnh Bắc Bộ và Thanh Hóa đã có mưa rào và dông diện rộng, riêng vùng núi Bắc Bộ có mưa vừa, có nơi mưa to. Trong đợt mưa dông này đã xuất hiện hiện tượng mưa đá trên diện rộng xảy ra tại huyện Lục Yên (Yên Bái) vào lúc 23h/17/3; huyện Si Ma Cai (Lào Cai) vào 19h/17/3; thành phố Lai Châu vào tối ngày 17/3; huyện Cẩm Khê và Đoan Hùng (Phú Thọ) vào tối ngày 17/3. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Bắc Kạn 76mm, Tuyên Quang 44mm, Phố Ràng 86mm, Định Hóa 34mm,…

Trên địa bàn tỉnh Lai Châu: Vào khoảng 18 giờ, ngày 17/3 tại xã Pa Vệ Sử (huyện Mường Tè) đã xảy ra mưa đá với cường độ trung bình, đường kính hạt to nhất khoảng từ 1,0-1,5cm và khoảng 20 giờ 50 phút, ngày 17/3 tại xã Pa Tần (huyện Sìn Hồ), xã Bản Hon (huyện Tam Đường) và thành phố Lai Châu xảy ra mưa đá với cường độ mạnh, đường kính hạt to nhất khoảng từ 3,0 - 4,0cm.

Trên địa bàn tỉnh Sơn La: Vào khoảng 17 giờ 30 phút, ngày 17/3, rạng sáng ngày 18/3 tại xã Chiềng Hắc, xã Tân Lập và xã Tân Hợp (huyện Mộc Châu) xảy ra mưa đá kèm theo gió lốc trong thời gian ngắn đã gây thiệt hại về sản xuất nông nghiệp và nhà ở của người dân.

Do ảnh hưởng của vùng hội tụ gió trên cao nên trong các ngày từ 21 đến 23 tháng 3 năm 2020 ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa dông diện rộng, vùng núi cục bộ có mưa vừa, mưa to. Chiều ngày 22/3, tại một số huyện trên địa bàn tỉnh Điện Biên, Sơn La và Hòa Bình như: Tuần Giáo, Mường Ảng; xã Mường Phăng (TP Điện Biên Phủ); xã Thanh Nưa, Hua Thanh (huyện Điện Biên); huyện Mộc Châu (Sơn La) và các huyện Kim Bôi, Cao Phong, Lương Sơn (Hòa Bình),… đã xuất hiện dông lốc kèm mưa đá. Dông mạnh tại các tỉnh Nghệ An, Lai Châu. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Mường Lay (Điện Biên) 30mm, Phù Yên (Sơn La) 33mm, Sa Pa (Lào Cai) 66mm, Hàm Yên (Tuyên Quang) 37mm, Hữu Lũng (Lạng Sơn) 44mm,…

Về thiệt hại do mưa lớn, dông, lốc, mưa đá

Theo thông tin của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai cũng như báo cáo nhanh của các Đài KTTV khu vực:

Tính đến 07h ngày 19/3/2020, tình hình thống kê thiệt hại như sau: Mưa đá xảy ra đêm 17, rạng sáng 18/3 trên địa bàn các tỉnh đã làm 3.188 nhà hư hỏng, tốc mái (chủ yếu thiệt hại dưới 30%); 1.028ha hoa màu và 271ha cây ăn quả, cây lâu năm gãy đổ; 208 con gia cầm và 06 con gia súc bị chết. Ước tổng thiệt hại khoảng 14,06 tỷ đồng.

Từ ngày 21 đến 23 tháng 3 năm 2020, tại các tỉnh Nghệ An, Sơn La, Điện Biên, Hòa Binh, Lai Châu dông mạnh, mưa đá đã làm sập đổ hoàn toàn 05 nhà; hư hỏng, tốc mái 441 nhà; thiệt hại 1.359ha lúa và hoa màu. Ước tổng thiệt hại khoảng 2.463 triệu đồng.

Công tác dự báo phục vụ

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (DBQG) đã theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết và ban hành các bản tin dự báo, cảnh báo các hiện tượng mưa dông, lốc, sét, mưa đá, mưa lớn cục bộ,…

Từ chiều 16/3, Trung tâm DBQG đã phát tin gió mùa Đông Bắc và nhận định từ chiều ngày 17/3, do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp với hội tụ gió từ mực 1500m đến 5000 mét nên ở các tỉnh vùng núi Bắc Bộ có mưa rào và dông; từ đêm 17 sang ngày 18/3, mưa dông mở rộng ra các nơi khác ở Bắc Bộ và Thanh Hóa (lượng mưa phổ biến 10-30mm/24h), riêng vùng núi có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to (lượng mưa 40-70mm/24h). Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Từ chiều tối ngày 17/3, khi phát hiện các vùng mây đối lưu có khả năng gây mưa dông, Trung tâm DBQG đã ra các bản tin cảnh báo mưa dông kèm khả năng có lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trên khu vực Tây Bắc và Việt Bắc, trong bản tin có cảnh báo cho khu vực tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái và Phú Thọ. Tổng cộng Trung tâm DBQG đã phát hành 04 bản tin cảnh báo mưa dông trên khu vực Tây Bắc, 07 bản tin trên khu vực Việt Bắc (xem chi tiết trên Bảng 1).

Trong các ngày từ 21 đến 23 thang 3 năm 2020, mưa dông mạnh đã xảy ra tập trung về chiều và đêm trên khu vực các tỉnh Tây Bắc, Việt Bắc và vùng núi Bắc Trung Bộ. Trung tâm DBQG đã liên ra các bản tin cảnh báo mưa dông kèm khả năng có lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Trong bản tin có cảnh báo cho khu vực tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang, Tuyên Quang Lào Cai, Yên Bái, Nghệ An, Thanh Hóa. Tổng công TTDB đã phát hành 13 bản tin cảnh báo mưa dông trên khu vực Tây Bắc, 11 bản tin trên khu vực Việt Bắc, 04 bản tin trên khu vực Đông Bắc (xem chi tiết trên Bảng 2).

Các bản tin đã được chuyển kịp thời đến Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các tỉnh, huyện nơi được dự báo, cảnh báo có khả năng xảy ra thiên tai. Ngoài ra còn được chuyển đến Đài Tiếng nói Việt nam, Đài Truyền hình Việt Nam và thông tin trên Website của Trung tâm.

Bảng 1. Thời gian phát hành tin cảnh báo dông, lốc, sét và mưa đá khu vực Tây Bắc và Việt Bắc từ 17-18/3/2020

Bảng 2. Thời gian phát hành tin cảnh báo dông, lốc, sét và mưa đá khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và Bắc Trung Bộ từ 21-23/3/2020

Vụ KHQT