Chuyển đổi số và công nghệ số trong khoa học Trái đất, mỏ, môi trường

Tham Dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội Tạ Đình Thi; Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn Trần Hồng Thái; Chủ tịch Hội đồng Giáo sư liên ngành Khoa học Trái đất - Mỏ Mai Trọng Nhuận; Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh Huỳnh Quyền; đại diện lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hội đồng Giáo sư Nhà nước và nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực Trái đất, mỏ, môi trường. Hội nghị được tổ chức trực tuyến kết hợp trực tiếp.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại buổi Lễ Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh: Khoa học Trái đất cùng với các ngành mỏ, môi trường với hoạt động bảo vệ, khai thác sử dụng tài nguyên, môi trường của con người và vai trò của chuyển đổi số và công nghệ số trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường có mối liên hệ gắn bó mật thiết với nhau. Trong những năm qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu với Đảng, Quốc hội, Chính phủ ban hành nhiều chủ trương, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật quan trọng nhằm tăng cường quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường bền vững cùng ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Bộ đã tăng cường chỉ đạo các đơn vị, tổ chức, cá nhân trong ngành Tài nguyên và Môi trường từ Trung ương đến địa phương quán triệt nguyên tắc bảo vệ và khai thác sử dụng tài nguyên, môi trường phải ngày càng bền vững. Mỗi hành động chính sách của Bộ Tài nguyên và Môi trường đều đã và đang thể hiện quan điểm, phương châm này.

Trao chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh Phó Giáo sư cho các nhà nghiên cứu về khoa học Trái đất, mỏ và môi trường năm 2021

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng, Việt Nam đã trải qua thời gian dài phát triển dựa vào các nguồn tài nguyên, lao động giá rẻ, trên thực tế đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về phát triển kinh tế-xã hội trong những giai đoạn lịch sử cụ thể. Tuy nhiên, nước ta hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu.

Công tác nghiên cứu khoa học công nghệ nói chung, chuyên ngành Khoa học Trái Đất cùng với các ngành Mỏ và Môi trường nói riêng đã thể hiện được vai trò tiên phong trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 để phục vụ công tác chỉ đạo, tham mưu quản lý nhà nước đối với vấn đề tài nguyên và môi trường. Chủ đề của Hội thảo thường niên lần 4 liên ngành Khoa học Trái Đất – Mỏ – Môi trường, EME năm 2021 "Chuyển đổi số và công nghệ số trong Khoa học Trái đất, Mỏ, Môi trường" được Hội đồng Giáo sư Liên ngành Khoa học Trái đất - Mỏ phối hợp với Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh các Trường đại học và Viện nghiên cứu, tổ chức là hoàn toàn xác đáng và phù hợp trong bối cảnh hiện nay.

Hội thảo đã đã lựa chọn ý tưởng chủ đề có tính thời sự cao, phù hợp với xu thế chung của nhân loại. Việc quy tụ được các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau của Khoa học Trái Đất, Mỏ. Môi trường cũng như liên kết các bộ môn khoa học cơ bản như địa chất, khí tượng, thuỷ văn, hải văn, môi trường sẽ đáp ứng tốt hơn yêu cầu phải nghiên cứu toàn diện các quy luật tự nhiên của Trái Đất. Thứ trưởng nhấn mạnh.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi phát biểu tại Hội nghị

Cũng tại buổi Lễ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi cho rằng, để nhận diện và ứng phó kịp thời, hiệu quả với các thách thức toàn cầu hiện nay về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy giảm đa dạng sinh học, thực hiện tốt 17 Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, thế giới đang đặt kỳ vọng vào sự phát triển các công nghệ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư như: Big data, Internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo...

Ông Tạ Đình Thi cũng nhấn mạnh, chuyển đổi số, công nghệ số là xương sống, nền tảng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư. Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước hết sức coi trọng và ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật liên quan tới nội dung này. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh yêu cầu phát triển nền kinh tế số và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư.

Trong bối cảnh đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi cho rằng, chúng ta phải thay đổi nhận thức, tư duy khoa học và hành động quyết liệt để đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trở thành động lực phát triển, góp phần phát triển nhanh và bền vững đất nước. Ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định số 749/QĐ-TTg về Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và đề ra tầm nhìn đến năm 2030 “Việt Nam trở thành quốc gia số, ổn định và thịnh vượng, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động quản lý, điều hành của Chính phủ, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phương thức sống, làm việc của người dân, phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp”.

Bên cạnh đó, các chủ trương, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu, biển và hải đảo, cũng như những lĩnh vực liên quan khác, cũng đề ra yêu cầu phải chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số phục vụ phát triển ngành, lĩnh vực, phát triển kinh tế- xã hội, đặc biệt đặt ra yêu cầu về xây dựng cơ sở dữ liệu và số hóa các hoạt động điều tra cơ bản, dự báo, hướng đến phát triển nền kinh tế số.

Trao đổi về chủ đề khoa học trái đất - mỏ - môi trường đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ, chuyển đổi số hướng tới một xã hội phát triển bền vững, an toàn và thịnh vượng, Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn Trần Hồng Thái cho biết, thành tựu vượt bậc của cuộc cách mạng 4.0 đã tạo ra một môi trường số hoá trong tất cả các lĩnh vực của đời sống; xu hướng chuyển đổi số và công nghệ số đã thay đổi tư duy truyền thống sang tư duy số.

Môi trường số tạo nhiều cơ hội sáng tạo mới, làm thay đổi phương thức khai thác, sử dụng và quản lý tài nguyên theo phương thức truyền thống của xã hội loài người. Với xu hướng này, bên cạnh việc phát huy vai trò to lớn nguồn lực khoa học và công nghệ của lĩnh vực Trái đất - Mỏ - Môi trường cũng đặt ra những thách thức cơ bản đòi hỏi cần đổi mới căn bản, toàn diện công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học, công nghệ nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực Trái đất - Mỏ - Môi trường.

Ông Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV ký kết Biên bản thỏa thuận ghi nhớ hợp tác giữa Tổng cục và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh

Hội nghị cũng chứng kiến Lễ trao quyết định cho 8 tân Phó Giáo sư về lĩnh vực Trái đất, mỏ, môi trường năm 2022; Lễ ký kết Biên bản thỏa thuận ghi nhớ hợp tác giữa Tổng cục Khí tượng Thủy văn và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời khánh thành Văn phòng Hội đồng Giáo sư Nhà nước liên ngành khoa học Trái đất, Mỏ và Môi trường.

Giáo sư Mai Trọng Nhuận, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư liên ngành Khoa học Trái đất - Mỏ phát biểu khai mạc Hội thảo khoa học

Hội nghị toàn quốc khoa học Trái đất, Mỏ, Môi trường lần thứ IV - EME 2021 đã thu hút được 50 báo cáo của các nhà khoa học, nhà quản lý trong toàn quốc, trong đó có 41 báo cáo đã được phản biện, biên tập và in trong kỷ yếu hội nghị. Đây là những nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng trong thực tế của các ngành khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường. Trong đó, có một số nghiên cứu đã được thử nghiệm, đánh giá và đúc rút từ thực tiễn đời sống xã hội trong các lĩnh vực địa chất, khai thác khoáng sản, kinh tế và quản lý đất đai, môi trường, khí tượng thủy văn, bản đồ và hệ thông tin địa lý. Các báo cáo được giới thiệu tại Hội thảo có: Khoa học Trái đất, Mỏ, Môi trường đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ, chuyển đổi số hướng tới một xã hội phát triển bền vững, an toàn và thịnh vượng; Mô phỏng khối đá phục vụ đánh giá ổn định bờ mỏ, áp dụng đánh giá cho mỏ than Khe Sim, Quảng Ninh; Dự báo khai thác dầu khí sử dụng thuật giải di truyền dựa trên việc huấn luyện mạng nơ-ron hồi quy có bộ nhớ ngắn hạn định hướng dài hạn...

Tạp chí Khí tượng Thủy văn