Công nhân khai thác yến huyết tại Khánh Hòa Ảnh: Nguyễn Lúc
Theo kết quả khảo sát hang đảo yến năm 2018 của Công ty Yến sào Khánh Hòa, vùng duyên hải Nam Trung Bộ đang là khu vực có số lượng hang yến tự nhiên lớn nhất cả nước với 223 hang yến lớn nhỏ. Trong đó, Khánh Hòa có 173 hang yến, Bình Định có 16 hang yến, Quảng Nam có 9 hang yến, Quảng Ngãi 3 hang, Phú Yên có 13 hang và Ninh Thuận có 9 hang.
Trong 10 năm trở lại đây, nghề nuôi yến trong nhà để lấy tổ với mục đích thương mại đã phát triển mạnh mẽ. Cả nước hiện có 42 tỉnh, thành phố hình thành và phát triển nghề nuôi chim yến trong nhà với tổng số trên 8.540 nhà yến; nhiều nhất là tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, tiếp đến là khu vực Đông Nam bộ, khu vực duyên hải miền Trung. Riêng khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên có 3.424 nhà yến. Đến cuối năm 2018, sản lượng yến sào của cả nước đạt khoảng 63.400 kg.
Theo Cục Chăn nuôi của Bộ NN&PTNT, tình hình biến đổi khí hậu hiện rất phức tạp và có ảnh hưởng rất lớn việc phát triển đàn chim yến Việt Nam. Trong đó, sự thay đổi về khí hậu nóng lên của toàn cầu ảnh hưởng đến môi trường sinh sống của chim yến. Sự suy giảm về diện tích rừng tự nhiên, sự gia tăng về quần đàn chim yến, cạnh tranh về thức ăn đã tác động đến sự di cư của quần thể chim yến.
Bên cạnh đó, nạn săn bắt chim yến đang diễn ra tại một số tỉnh thành đã ảnh hưởng nguy cấp đến sự an toàn của quần thể chim yến, làm suy giảm nguồn tài nguyên yến sào của các địa phương.
PGS-TS Nguyễn Lân Hùng Sơn - Trưởng Khoa Sinh học, Đại học Sư phạm Hà Nội, nhận định: “Hiện yến nhà cũng phát triển mạnh nên nguồn thức ăn chắc chắn sẽ bị cạnh tranh. Khi quần thể yến nhà phát triển lớn sẽ không cân bằng với hệ sinh thái. Ngoài ra, trong một không gian mà quy hoạch sử dụng đất luôn thay đổi khiến chim yến phải dịch chuyển đến vùng khác để kiếm ăn. Như vậy, việc quần đàn phát triển chim yến nếu không quản lý sẽ gặp các rủi ro từ các hoạt động quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội của các địa phương nơi có nghề nuôi yến phát triển”.
Các nhà khoa học, nhà quản lý tham dự hội thảo đều cho rằng các địa phương phải quy hoạch lại vùng nuôi chim yến. TS Nguyễn Văn Trọng - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, cho biết: Hiện nay, các địa phương đều nuôi tự phát là chính, dẫn đến việc quản lý dịch bệnh còn nhiều bất cập. Tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn sinh học và dịch bệnh cho đàn yến. Để đàn yến phát triển an toàn và bền vững, ông Trọng đề nghị cần phải công khai quy hoạch vùng nuôi chim yến trên địa bàn các tỉnh, thành phố. Giám sát chặt chẽ tình hình nuôi chim yến trên địa bàn theo quy hoạch.
Nhiều nhà khoa học tham dự hội thảo cho rằng, hiện nay hầu hết các hang yến đều bị ảnh hưởng khi có bão xảy ra, vì vậy cần thực hiện các giải pháp để bảo vệ an toàn cho đàn chim yến khi có thiên tai. Xây dựng hang trú đông trên đảo yến là giải pháp tối ưu để bảo vệ an toàn cho quần đàn chim yến, khi có bão xảy ra chim yến sẽ vào nhà trú đông ẩn nấp, khi đó chúng sẽ được bảo vệ an toàn.
Theo Tiền Phong