Phát động hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường, Ngày Đại dương thế giới

Năm 2023, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) đưa ra chủ đề Ngày Môi trường thế giới với là “Giải pháp cho ô nhiễm nhựa” (Solutions to Plastic Pollution), trong đó tập trung thực hiện chiến dịch “Chống ô nhiễm nhựa” (Beat Plastic Pollution).

Theo đánh giá của UNEP, ô nhiễm môi trường từ rác thải nhựa đang trở thành vấn đề bức thiết hàng đầu mà các quốc gia phải đối mặt. Hằng năm, thế giới sản xuất ra khoảng 400 triệu tấn nhựa. Một nửa trong số đó là nhựa chỉ sử dụng một lần, và chưa tới 10% được tái chế. Ước tính lượng nhựa thải ra hồ, sông và biển hằng năm lên tới khoảng 19 - 23 triệu tấn.

Một vấn đề đáng quan tâm là các hạt nhựa nhỏ (Microplastic) có lẫn trong thức ăn, nguồn nước và không khí. Ước tính, mỗi người trên hành tinh có thể phải tiếp nhận hơn 50.000 hạt nhựa mỗi năm. Nhựa dùng một lần bị vứt bỏ hoặc đốt cháy gây hại cho sức khỏe con người, gây ô nhiễm các hệ sinh thái, từ đỉnh núi đến đáy đại dương.

Những năm qua, Việt Nam đã, đang thực thi nhiều cơ chế, chiến lược, chính sách, đề án để giảm thiểu rác thải nhựa, bảo vệ môi trường, điển hình như Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 đã bổ sung quy định về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa; hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy; khuyến khích sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường thay thế sản phẩm nhựa truyền thống.

Hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới và Tháng hành động vì môi trường năm 2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức các hoạt động. Cụ thể, tổ chức tuyên truyền và thực hiện các quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các cơ chế, chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện hiệu quả Đề án “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phòng, chống rác thải nhựa giai đoạn 2021 - 2025” tại Quyết định số 175/QĐ-TTg ngày 05 tháng 02 năm 2021; Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 20 tháng 8 năm 2020 về tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa; Đề án “Tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa ở Việt Nam” tại Quyết định số 1316/QĐ-TTg ngày 22 tháng 7 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ…

Các cơ quan tiếp tục xây dựng và ban hành quy định, cơ chế, chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường, doanh nghiệp tái chế; tăng cường nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tiên tiến để tái chế chất thải nhựa trở thành các sản phẩm hữu ích, thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát triển hạ tầng, dịch vụ thu gom, tái chế chất thải nhựa và thực hiện thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa tại nguồn.

Việc nhân rộng các mô hình hiệu quả cần chú trọng tổ chức thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa tại nguồn. Đối với các tỉnh/thành phố, cần có ít nhất 1 mô hình cụ thể về “Chống ô nhiễm nhựa” hiệu quả tại địa phương. Ra quân dọn, xử lý rác tại các điểm đen và ô nhiễm rác thải nhựa ở sông, hồ, bờ biển. Đồng thời, phát hiện, biểu dương, khen thưởng tổ chức, cá nhân và cộng đồng, doanh nghiệp có thành tích, sáng kiến tiêu biểu trong hoạt động bảo vệ môi trường; nhất là giải pháp, sáng kiến giảm rác thải nhựa.

Căn cứ tình hình thực tế, cao điểm từ cuối tháng 5 đến kết thúc tháng 6 năm 2023, các Bộ, ngành, địa phương đồng loạt tổ chức các hoạt động cộng đồng như: Mít tinh, phong trào ra quân làm vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, thu gom, xử lý chất thải. Phát động Chiến dịch chung tay giảm thiểu rác thải nhựa bằng các hành động thiết thực như thành lập liên minh nói không với túi nilon khó phân huỷ, sản phẩm nhựa dùng một lần; đẩy mạnh hoạt động thu hồi, tái chế, tái sử dụng túi nilon khó phân huỷ, sản phẩm nhựa dùng một lần; khuyến khích người tiêu dùng, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Treo băng rôn, pano, áp phích (khuyến khích thiết kế từ các vật liệu có tính thân thiện môi trường) tại các cơ quan, đơn vị, địa điểm công cộng phù hợp lan tỏa chủ đề Ngày Môi trường thế giới năm 2023.

Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo

Năm 2023, chủ đề của Ngày Đại dương thế giới được Liên hợp quốc phát động "Hành tinh đại dương: Thủy triều đang thay đổi" (Planet Ocean: Tides are Changing). Nhân dịp này, Bộ Tài nguyên và Môi trường phát động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam (1 - 8/6) năm 2023 với chủ đề “Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo”.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các Bộ, ban, ngành, đoàn thể và UBND các tỉnh, thành phố tập trung tuyên truyền quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, luật pháp quốc tế về biển, đảo; các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam trên biển; vị trí, vai trò và tầm quan trọng của biển, đảo và đại dương; của tài nguyên, môi trường biển, đảo trong phát triển bền vững.

Công tác tuyên truyền biển đảo năm 2023 theo Hướng dẫn số 94-HD-BTGTW ngày 23 tháng 12 năm 2022 của Ban Tuyên giáo Trung ương. Trong đó, tiếp tục tuyên truyền và thực hiện hiệu quả “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” ngày 22 tháng 10 năm 2018 Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XII; Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 05 tháng 3 năm 2020 của Chính phủ ban hành Kế hoạch tổng thể và kế hoạch 5 năm thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW; Luật tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 48/NQ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2023...

Căn cứ điều kiện thực tế, trong Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới năm 2023, các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức treo băng rôn, pano, áp phích về chủ đề Tuần lễ; tổ chức các hội thảo, hội nghị, tọa đàm, diễn đàn về công tác quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả, công bằng, bền vững tài nguyên biển, hải đảo; kiểm soát ô nhiễm môi trường biển; bảo vệ, duy trì và phục hồi đa dạng sinh học biển, ven biển và hải đảo; bảo tồn và phát huy các giá trị di sản thiên nhiên, di sản văn hóa biển; khai thác, đánh bắt thủy sản an toàn, bền vững, chủ động ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng; điều tra, nghiên cứu khoa học về biển, hải đảo cũng như hệ thống thông tin thủy triều, hải văn để phục vụ các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Bộ TN&MT cũng đề nghị tăng cường kiểm soát việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải, rác thải nhựa ven biển và trên các hải đảo; khuyến khích các nghiên cứu về biển, đảo, hoạt động sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường biển; tổ chức các hoạt động có sự tham gia của cộng đồng; phát động các phong trào cộng đồng, ra quân làm vệ sinh môi trường biển, thu gom xử lý rác thải, không thải rác thải nhựa ra môi trường. Tổ chức khởi công, xây dựng, bàn giao các công trình bảo vệ môi trường phục vụ lợi ích cộng đồng và phát triển bền vững kinh tế biển, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, cần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, truyền thông và thông tin đối ngoại về biển, đảo Việt Nam. Tổ chức các chương trình bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, bản lĩnh chính trị, cập nhật kiến thức cho đội ngũ làm công tác tuyên truyền, các cơ quan thông tấn, báo chí; mở rộng hơn nữa lực lượng làm công tác tuyên truyền về biển, đảo.

Bộ TN&MT cũng đề nghị các cơ quan truyền thông đại chúng tăng thời lượng, tần suất tuyên truyền về các hoạt động, nhiệm vụ, nội dung, chủ đề về bảo vệ môi trường và các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam, Ngày Đại dương thế giới năm 2023.

Để tổng kết kết quả thực hiện Tháng hành động vì môi trường, Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới và Ngày Đại dương thế giới năm 2023, đề nghị các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, địa phương tổng hợp báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trước ngày 31/7/2023.

Tạp chí KTTV tổng hợp