Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Trung Bộ: Chủ động, sẵn sàng dự báo, cảnh báo thiên tai mùa bão lũ

Chủ động xây dựng kế hoạch, phương án phòng, chống thiên tai

Trong năm 2022, Đài đã xây dựng và ban hành kế hoạch số 73/KH-ĐKVBTB, ngày 03 tháng 03 năm 2022 về Kế hoạch Phòng chống thiên tai năm 2022 của Đài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ; Quyết định số: 55/QĐ-ĐKVBTB, ngày 16 tháng 03 năm 2022 về việc thành lập Ban chỉ huy PCTT&TKCN năm 2022 của Đài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên. Chỉ đạo các Đài tỉnh xây dựng báo cáo công tác chuẩn bị phòng chống thiên tai năm 2022; ban hành các quyết định tiểu ban PCTT tại các Đài tỉnh. Quán triệt đến từng đơn vị trong toàn Đài Khu vực thực hiện nghiêm túc phương châm tại chỗ: Chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; vật tư, phương tiện và kinh phí, hậu cần tại chỗ. Sẵn sàng chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả.

Ngay từ đầu năm 2022, Đài đã rà soát, sắp xếp, bố trí hợp lý nhân lực hiện có cho các đơn vị đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ công tác theo kế hoạch được giao. Ưu tiên nhân lực cho các đơn vị làm công tác dự báo và các trạm KTTV trọng điểm trong công tác phục vụ PCTT, có kế hoạch tăng cường quan trắc viên cho các trạm KTTV khi có yêu cầu đột xuất nhằm đảm bảo quan trắc và cung cấp số liệu phục vụ dự báo.

Trụ sở Đài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ

Đảm bảo quy trình, quy định liên quan đến công tác dự báo cảnh báo KTTV

Đài khu vực đã triển thực hiện nghiêm túc Quyết định số 18/2020/QĐ-TTg ngày 22 tháng 04 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ Quy định về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai; Quyết định số 05/2020/QĐ-TTg, ngày 31 tháng 01 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Quy định mực nước tương ứng với các cấp báo động lũ trên các sông thuộc phạm vi cả nước và các quy trình, quy định liên quan đến công tác dự báo.

Đổi mới công tác dự báo thời tiết theo hướng hiện đại, bản tin dự báo, cảnh báo được thể hiện chi tiết cho từng thành phố, huyện trên toàn khu vực theo Quyết định số 221/QĐ-TCKTTV ngày 30/6/2021 của Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Quy định về phân cấp trách nhiệm ban hành các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV nguy hiểm; Quyết định số 309/QĐ-TCKTTV ngày 30/9/2021 của Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Quy định phân công trách nhiệm ban hành bản tin dự báo, cảnh báo KTTV trong điều kiện bình thường (nay được thay thế Quyết định số 241/QĐ-TCKTTV ngày 19 tháng 8 năm 2022 của Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Quy định về nội dung, tần suất và phân cấp trách nhiệm ban hành bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn trong điều kiên bình thường); Quyết định 127/QĐ-TCKTTV ngày 05/4/2022 “Về việc bổ sung bản tin dự báo gió mạnh trên biển, sóng lớn nước dâng do gió mạnh trên biển”.

Ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại trong dự báo, cảnh báo

Tại các đơn vị dự báo thuộc Đài KTTV khu vực, các công cụ dự báo, phương án dự báo, mô hình dự báo được Tổng cục KTTV và Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia chuyển giao đều được áp dụng ngay cho các đơn vị. Phòng Dự báo KTTV và 02 Đài KTTV tỉnh Thanh Hóa và Hà Tĩnh đều áp dụng: Mô hình Hạn vừa Châu âu, SYNOP GIS, JMA, GFS, KMA công cụ dự báo điểm 10 ngày, phần mềm xem ảnh mây vệ tinh Himawari 8, DROVAK,…. Số liệu phục vụ dự báo được chia sẻ giữa các đơn vị qua FTP… hoặc xem trực tiếp tại các địa chỉ đã quy định.

Đối với dự báo khí tượng: Dựa trên cơ sở các PP (phương pháp) thống kê, PP HQTT nhiều biến, PP Bình phương tối thiểu, phân tích synop, PP tương tự để xây dựng các phương án dự báo bão, mưa lớn. Dự báo hạn ngắn: Phân tích bản đồ synop; phân tích các nhân tố dự báo từ bản phân tích nền của trung ương; tham khảo dự báo số trị: mô hình của nhật (JMA), MM5,  mô hình của trung ương …; sử dụng ảnh ra đa, ảnh mây vệ tinh; phân tích số liệu quan trắc khí tượng bề mặt... Dự báo hạn dài: Phương pháp thống kê; phương pháp tương tự; phương pháp xác suất và xác suất chuyển dịch; phân tích ảnh hưởng của ENSO; hồi quy tuyến tính nhiều biến; phương pháp bình phương tối thiểu; tham khảo dự báo số trị (10 ngày) hạn vừa châu âu, dự báo 7 ngày của thái lan, dự báo hạn vừa, dài của Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia...

Đối với Quy trình vận hành liên hồ chứa của Thủ tướng Chính phủ: Đài đã tổ chức trao đổi, thảo luận với các dự báo viên của phòng và 02 Đài KTTV tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh về thực hiện Quy trình vận hành liên hồ chứa sông Mã, sông Cả. Xây dựng công cụ dự báo thực hiện Quy trình vận hành liên hồ chứa sông Cả bằng áp dụng bộ mô hình Mike; Đối với Quy trình vận hành liên hồ chứa sông Cả, Đài đã xây dựng công nghệ dự báo lũ phục vụ quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Cả; Chủ động phối hợp với chủ hồ chứa và các đơn vị có liên quan trong việc thực hiện Quyết định số 214/QĐ-TTg ngày 13 tháng 2 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã” và Quyết định số 1605/QĐ-TTg ngày 13 tháng 11 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Cả”.

Phối hợp chặt chẽ với cơ quan PCTT địa phương

Đài cung cấp đầy đủ các bản tin cảnh báo, dự báo thiên tai đến các cơ quan PCTT của địa phương theo Quyết định số 18/2020/QĐ-TTg ngày 22 tháng 04 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ Quy định về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai. Thường xuyên liên hệ với Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ huy PCTT và Tìm kiếm cứu nạn, các Sở, Ban, Ngành liên quan các tỉnh trong khu vực Bắc Trung Bộ khi có thiên tai xảy ra giúp các địa phương trong công tác chỉ đạo, điều hành, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra.

Tại tỉnh Thanh Hóa vào mùa mưa lũ hàng năm Đài KTTV tỉnh đã cử bộ phận thủy văn thường trực ngay tại VP BCH PCTT&TKCN tỉnh, cung cấp đầy đủ và kịp thời các thông tin dự báo, cảnh báo KTTV, đặc biệt là khi có bão, ATNĐ, lũ, mưa lớn,... để phục vụ công tác PCTT của tỉnh;

Phối hợp với các Sở, Ban, Ngành, Đài Phát thanh - Truyền hình, Báo địa phương trong khu vực tuyên truyền phổ biến kiến thức về KTTV, các hiện tượng thời tiết thủy văn nguy hiểm, đặc biệt là các hiện tượng Bão, ATNĐ, tố, lốc, mưa đá, lũ lớn, lũ quét… để cán bộ địa phương và nhân dân chủ động phòng tránh; Phối hợp tốt với các hồ chứa thủy lợi, thủy điện trên địa bàn trong việc cung cấp bản tin cảnh báo, dự báo giúp cho công tác vận hành xả lũ kịp thời hạn chế thấp nhất thiệt hại.

Đảm bảo các phương án về thông tin, liên lạc

Đài kết hợp sử dụng song song nhiều hình thức và phương tiện thông tin để đảm bảo thông tin liên lạc, cụ thể bao gồm: Điện thoại (cố định, di động), máy tính, mạng Internet, máy fax, mạng thông tin chuyên ngành. Tổ chức thường trực 24/24 và cung cấp thông tin trực tiếp cho văn phòng Ban chỉ huy PCTT & TKCN của tỉnh. Trường hợp một trong các hình thức thông tin nêu trên gặp sự cố sẽ sử dụng các hình thức khác thay thế để đảm bảo thông tin trong mọi tình huống; Tại các trạm KTTV: Sử dụng các phương tiện: Điện thoại cố định, điện thoại di động, máy tính, mạng Internet. Các phương thức trên sẽ hỗ trợ lẫn nhau để đảm bảo thông tin liên lạc. Ngoài ra, khi gặp sự cố trong những trường hợp đặc biệt sẽ đề nghị Ban chỉ huy PCTT & TKCN các tỉnh trong khu vực, triển khai thiết bị thông tin dự phòng theo phương án của các tỉnh;

Phương án đảm bảo nguồn Điện: Đài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ đã trang bị đầy đủ máy nổ dự phòng cho các đơn vị để sử dụng khi có sự cố về điện lưới; Phương án đảm bảo về máy tính: các máy tính (đặc biệt là các máy thu dữ liệu) được bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên, vận hành đúng quy trình, khai thác sử dụng đúng mục đích. Khi gặp sự cố thì tùy theo mức độ sẽ sửa chữa, khắc phục tại chỗ hoặc yêu cầu được trợ giúp của đơn vị chuyên môn, đảm bảo duy trì hệ thống hoạt động ổn định. Khi có tình huống xảy ra bão, lũ dài ngày, các đơn vị chuyên môn sẽ bố trí cán bộ thường trực luân phiên theo ca nhằm đảm bảo duy trì sức khỏe để làm việc trong nhiều ngày. Chuẩn bị đầy đủ vật tư, phương tiện, các nhu yếu phẩm theo phương châm 4 tại chỗ.

Bùi Dịu