Tham dự có các lãnh đạo Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ TN&MT), các chuyên gia, nhà khoa học có nhiều đóng góp trong quá trình xây dựng quy hoạch như GS.TSKH Nguyễn Đức Ngữ, GS.TS Trần Thục, GS.TS Trần Việt Liễn; GS.TS Phan Văn Tân... cùng đại diện các Bộ, ngành, các đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Hội nghị cũng kết nối trực tuyến với điểm cầu các Sở Tài nguyên và Môi trường, các Đài Khí tượng thủy văn khu vực, Đài tỉnh/thành phố và toàn bộ các trạm quan trắc khí tượng, thủy văn, hải văn trên phạm vi cả nước
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Lê Công Thành phát biểu công bố quy hoạch mạng lưới trạm tại Hội nghị
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết: Quy hoạch mạng lưới trạm khí tượng thủy văn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 289/QĐ-TTg ngày 08/4/2024.
Quy hoạch được lập đã tuân thủ theo đúng quy định và trình tự lập Quy hoạch quy định tại Luật Quy hoạch, Luật Khí tượng thủy văn, Luật Phòng, Chống thiên tai 2013 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Theo đó, Quy hoạch đã được xây dựng trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện và kế thừa Quy hoạch mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia giai đoạn 2016 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đã được ban hành tại Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 12/01/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Quy hoạch đã bám sát theo nhu cầu thực tiễn nhằm phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục những mặt còn tồn tại, bất cập của mạng lưới trạm KTTV trong giai đoạn vừa qua.
Nội dung Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã thể hiện rõ, nhất quán theo quan điểm về tầm quan trọng và mục tiêu tổng quát đối với công tác KTTV được chỉ đạo trong Chỉ thị số 10-CT/TW ngày 25/9/2021 của Ban Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác KTTV đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Quy hoạch cũng đã bám sát Chiến lược phát triển Ngành Khí tượng Thủy văn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Quyết định số 1970/QĐ-TTg ngày 23/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời có nhiều điểm mới, mang tính đột phá, phù hợp với định hướng hiện đại hóa và xu thế phát triển của thế giới.
Phương án phát triển mạng lưới trạm KTTV quốc gia của Quy hoạch, thực hiện trong giai đoạn từ nay đến 2030 đã bao gồm đầy đủ mạng lưới trạm thành phần: khí tượng bề mặt, tượng nông nghiệp (lồng ghép với khí tượng bề mặt), đo mưa, khí tượng trên cao, ra đa thời tiết, định vị sét khí, thủy văn, hải văn, giám sát BĐKH, khí tượng toàn cầu, ra đa biển và phao biển, quan trắc môi trường không khí và nước, đo mặn và một số loại trạm chuyên đề khác. Trong đó, các trạm khí tượng bề mặt, thủy văn, hải văn được phân định thành 02 loại trạm gồm trạm cơ bản và trạm phổ thông:
- Trạm cơ bản (trạm nền) đóng vai trò nòng cốt trên mạng lưới trạm KTTV quốc gia, trạm quan trắc ổn định, lâu dài. Số liệu quan trắc tại trạm phản ánh các đặc trưng về khí tượng, thủy văn, hải văn của vùng, tiểu vùng hoặc lưu vực sông và được sử dụng để kiểm tra, đánh giá, so sánh số liệu quan trắc của các trạm khí tượng thủy văn khác trên cùng khu vực; được tổ chức theo mô hình trạm có quan trắc viên.
- Trạm phổ thông được bố trí để tăng dầy mật độ quan trắc một số yếu tố giữa các trạm cơ bản theo yêu cầu dự báo, cảnh báo KTTV; là trạm được tổ chức quan trắc định hướng theo mô hình trạm quan trắc tự động và không có quan trắc viên.
Ông La Đức Dũng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV báo cáo tại Hội nghị
Báo cáo tại Hội nghị, Ông La Đức Dũng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV văn cho biết: Quy hoạch đề ra mục tiêu phát triển mạng lưới trạm KTTV quốc gia theo hướng từng bước hiện đại, đồng bộ, đạt trình độ ngang bằng với các nước phát triển trong khu vực châu Á và thế giới.
Mục tiêu tổng quát: Phát triển mạng lưới trạm KTTV quốc gia theo hướng từng bước hiện đại, đồng bộ, đạt trình độ ngang bằng với các nước phát triển trong khu vực châu Á và thế giới.
Mục tiêu cụ thể: Tập trung phát triển, nâng cấp mạng lưới trạm theo hướng tự động hóa, hiện đại hóa. Tăng dầy mật độ trạm, dặc biệt là tại các khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai, vùng trống số liệu, vùng chịu tác động lớn của BĐKH, khu vực ven biển, đảo, quần đảo. Nâng cấp hạ tầng thông tin, cơ sở dữ liệu theo hướng tập trung, hiện đại, đồng bộ, tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý, kiểm tra, giám sát, chia sẻ và khai thác dữ liệu quan trắc KTTV. Hoàn thiện hệ thống pháp luật, quy định kỹ thuật, sắp xếp bộ máy tổ chức, bố trí lại nhân lực, nguồn lực để phù hợp với tiến trình tự động hóa, xã hội hóa.
Một số điểm mới, đột phá của Quy hoạch kỳ này.
Quy hoạch kỳ này đã được thực hiện bài bản, công phu theo đúng các quy định của Luật quy hoạch, Luật KTTV… trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai đang diễn biến ngày càng phức tạp cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ và sự đổi mới về cơ chế, chính sách, nên Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã có những điểm mới mang tính đột phá để phù hợp với điều kiện tình hình thực tế và đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ đề ra, cụ thể:
1) Đã thực hiện quy hoạch mạng lưới trạm theo yếu tố quan trắc (không quy hoạch theo hạng trạm như trước đây), để hướng tới mô hình mạng lưới trạm có mật độ quan trắc hợp lý (không thừa, không thiếu), theo định hướng công nghệ quan trắc tiên tiến, hiện đại, tự động hóa cao (như mô hình các nước phát triển trên thế giới), nhằm đáp ứng đầy đủ các nhu cầu cao về cung cấp thông tin dữ liệu KTTV phục vụ nhu cầu dự báo, cảnh báo và phát triển kinh tế - xã hội đặt ra qua các giai đoạn phát triển.
2) Quy hoạch đã ứng dụng các kết quả nghiên cứu đã được công bố, các khuyến cáo của Tổ chức khí tượng thế giới (WMO) về mật độ trạm; các kết quả nghiên cứu các mô hình mạng lưới trạm tiên tiến trên thế giới và điều kiện tình hình thực tiễn để tính toán xác định mật độ và vị trí đặt trạm trong quy hoạch đảm bảo tính khoa học, tiết kiệm và hiệu quả.
3) Quy hoạch đã thực hiện phân loại trạm khí tượng, thủy văn, hải văn thành trạm cơ bản - quan trắc đầy đủ các yếu tố, có quan trắc viên và trạm phổ thông - quan trắc một số yếu tố và định hướng là trạm tự động hoàn toàn, không có quan trắc viên (không phân loại theo hạng trạm như trước đây) nhằm tạo nền tảng quan trọng, thúc đẩy tiến trình tự động hóa, hướng tới mục tiêu tự động hóa 100% các trạm phổ thông, nhằm tăng cường năng lực quan trắc của các trạm, tiết kiệm kinh phí quản lý vận hành, giải phóng nguồn nhân lực vận hành trạm và tài nguyên đất đai.
4) Về đầu tư, quy hoạch yêu cầu tập trung đầu tư dứt điểm từng trạm phổ thông theo hướng tự động hóa 100% (đầu tư tới đâu tự động hóa tới đó) nhằm tập trung cao các nguồn lực đầu tư cho tự động hóa quan trắc, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, chắp vá (nửa tự động, nửa thủ công) nhằm thúc đẩy nhanh tiến trình tự động hóa mạng lưới quan trắc.
5) Có sự ưu tiên, tập trung rõ rệt trong việc quy hoạch mạng lưới trạm cho các vùng trống số liệu vùng thường xuyên chịu tác động và rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu.
GS.TS Trần Thục phát biểu tại Hội nghị
Bày tỏ ủng hộ các điểm đổi mới trong Quy hoạch, GS.TS Trần Thục, Chủ tịch Hội Khí tượng Thủy văn Việt Nam chia sẻ: Quy hoạch được ban hành trong bối cảnh các hiểm họa khí hậu có xu thế gia tăng cả về tần suất và cường độ; xã hội có nhu cầu rất lớn và yêu cầu cao về số liệu khí tượng thủy văn, phục vụ các mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Việc quy hoạch theo yếu tố quan trắc và phân loại trạm đã xét đến ngắn hạn và dài hạn trong phát triển mạng lưới trạm; cho thấy Việt Nam sẵn sàng tiếp nhận xu thế công nghệ mới về tự động hóa, dữ liệu lớn, xử lý, truyền tin và phân tích dữ liệu.
Ảnh lưu niệm tại Hội nghị
Để thực hiện thành công Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Tài nguyên và Môi trường rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm của Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc bố trí đủ nguồn vốn theo tiến độ thực hiện Quy hoạch; sự phối hợp tích cực của các Bộ, cơ quan ngang Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương, Xây dựng, Giao thông vận tải, Quốc phòng, Công an, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Khoa học và Công nghệ; Hội KTTV Việt Nam và các địa phương trong quá trình triển khai các nhiệm vụ Quy hoạch trên các địa bàn.
Bên cạnh đó, để đẩy nhanh quá trình tự động hóa, hiện đại hóa mạng lưới quan trắc KTTV quốc gia và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng kêu gọi các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực KTTV tiếp tục quan tâm, tăng cường đầu tư vào các dự án phát triển, nâng cấp, tự động hóa, hiện đại hóa mạng lưới quan trắc KTTV theo đúng tinh thần chủ trương đẩy mạnh xã hội hóa công tác KTTV của Đảng và Nhà nước.
Bộ Tài nguyên và Môi trường tin tưởng rằng, với sự tham gia, phối hợp, giúp đỡ, tạo điều kiện của các Bộ, ngành, các địa phương, doanh nghiệp, việc thực hiện Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 sẽ hoàn thành đúng tiến độ, đạt chất lượng, hiệu quả, thu được những kết quả quan trọng, đóng góp vào sự phát triển của đất nước những năm tới và trong tương lai.
Tạp chí KTTV
.jpg)
.png)
