Tuyết rơi ít nhất trong nhiều năm, Afghanistan đối mặt với hạn hán

Ngược lại với tình trạng tuyết rơi nhiều hồi tháng 2/2017, tuyết rơi ở Afghanistan vào tháng 2/2018 ở mức thấp nhất trong tháng này kể từ năm 2001. Đây là mối lo ngại vào mùa xuân và mùa hè, vì tuyết rơi là nguồn nước quan trọng cho cây trồng và thủy lợi .

Hạn hán được minh họa rõ ràng trong các bản đồ về lượng nước tương đương ở trên. Những bản đồ này thể hiện độ sâu của nước do tuyết tan chảy. Bản đồ bên phải ở trên cho thấy tình trạng tuyết rơi ít vào ngày 21/2/2018; còn bản đồ phía bên trái ở trên thể hiện lượng tuyết rơi nhiều trong cùng kỳ năm ngoái. Những khu vực màu xanh đậm nhất là nơi tuyết tạo ra nhiều nước nhất.

Các nhà khoa học không thể tiến hành phép đo trực tiếp và mang tính vật lý về lượng tuyết rơi ở khắp nơi trên hành tinh. Đó là nơi mà các mô hình có thể hỗ trợ. Bằng cách kết hợp các quan sát từ xa về lượng mưa, nhiệt độ, bức xạ mặt trời và gió với thông tin về độ cao và địa hình, một mô hình có thể ước tính lượng tuyết hiện tại là bao nhiêu. Từ đó, các nhà khoa học tính toán lượng nước tuyết tương đương (SWE). Những ước tính này có thể giúp các chuyên gia dự đoán nơi bị lũ lụt khi tuyết tan. Ngược lại, những ước tính cũng giúp họ dự đoán nơi xảy ra hạn hán nếu mức SWE thấp.

Lượng tuyết rơi ít trong năm nay không hoàn toàn bất ngờ và thường trùng với thời kỳ La Niña. Biểu đồ trên cho thấy quá trình của SWE vào năm 2018 (đường đỏ) và năm 2017 (đường màu cam). Các dấu gạch ngang màu xanh cho thấy SWE trong giai đoạn từ năm 2001-2017.

Bản đồ cũng chỉ ra rằng tuyết bắt đầu rơi chậm vào đầu năm 2018 và 2017 cùng trong thời kỳ xảy ra La Nina. Sự khác biệt là vào đầu tháng 2/2017, một lượng lớn tuyết rơi xuống Afghanistan. Cơn bão lớn đến mức kéo theo các trận lở đất chôn vùi nhiều ngôi làng. Thiên tai này đủ lớn để khiến lượng tuyết trở lại mức trung bình. Lượng tuyết rơi vào tháng 2/2018 tăng lên chút ít nhưng lượng tích lũy vẫn ở mức thấp kỷ lục.

Dữ liệu của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) cũng chỉ ra rằng nhiệt độ trong mùa đông này cao hơn bình thường trong khu vực. Các bản đồ về nhiệt độ bất thường ở trên được dựa trên dữ liệu đo độ phân giải hình ảnh trung bình  (MODIS) trên vệ tinh Aqua của NASA. Nó cho thấy nhiệt độ bề mặt đất (LST) vào tháng 2/2018 (bên phải) và tháng 2/2017 (bên trái), so với mức trung bình kể từ năm 2002 trong cùng tháng 2. Màu đỏ thể hiện các vùng nóng hơn trung bình; màu xanh thể hiện vùng lạnh hơn; còn những khu vực màu trắng là bình thường. Mạng lưới hệ thống cảnh báo sớm về nạn đói (FEWs Net) của Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ (USAID) dự đoán nhiệt độ cao ​​sẽ làm giảm lượng tuyết rơi "sớm hơn bình thường, dẫn đến tình trạng thiếu nước tưới vào tháng 4 và tháng 5 tới".

Amy McNally, một nhà nghiên cứu của NASA cho biết: "Trong khi lượng tuyết lớn vẫn có thể tồn tại trong năm nay, chúng ta đang ở giữa tháng 3 và nhiệt độ tăng cao, do đó không thể chắc chắn điều gì sẽ xảy ra. Vào thời điểm này, mưa có thể cung cấp một phần nước trong đầu mùa trồng trọt, nhưng chúng tôi vẫn lo ngại cho vụ mùa sau, vì chúng ta không có nước dự trữ trong tuyết”.

Các nhóm khác nhau đang theo dõi tình hình khi Afghanistan đang bước vào giai đoạn sau của mùa mưa (từ tháng 10 năm trước đến tháng 5 năm sau). Ứng dụng về tình hình nguy hiểm trong tháng 3 của Trung tâm Dự báo Khí hậu của NOAA cho biết: "Mối đe dọa hạn hán được công bố tại nhiều khu vực của Afghanistan và một số nước láng giềng khi sự thiếu hụt độ ẩm lớn đang diễn ra ảnh hưởng tiêu cực đến các vụ mùa trong những tháng tới".

Nguồn: Báo TN&MT