Vòng xoáy biến đổi khí hậu ở Mỹ Latinh và Caribe (phần cuối)

Thông điệp chính trong Báo cáo được công bố trong một Hội nghị quốc tế về Môi trường và Phát triển, được tổ chức tại La Havana, Cuba, và trước Hội nghị Giám đốc Dịch vụ Khí tượng và Thủy văn từ Iberoamerica bao gồm:

Nhiệt độ: Giai đoạn từ 1991 đến 2022 cho thấy xu hướng ấm lên trung bình khoảng 0,2 °C mỗi thập kỷ (và cao hơn ở Mexico và Caribe). Đây là mức cao nhất được ghi nhận kể từ khi bắt đầu giai đoạn đo lường cơ sở 30 năm vào năm 1900. Nhìn chung, năm 2022 không ấm bằng năm 2021 trong khu vực do hiệu ứng làm mát của la Niña kéo dài ba năm.

Mực nước biển tiếp tục tăng với tốc độ cao hơn ở Nam Đại Tây Dương và cận nhiệt đới Bắc Đại Tây Dương so với mức trung bình toàn cầu. Mực nước biển dâng cao đe dọa một phần lớn dân số Mỹ Latinh và Caribê sống ở các khu vực ven biển bằng cách làm ô nhiễm các tầng chứa nước ngọt, xói mòn bờ biển, làm ngập các khu vực trũng thấp và làm tăng nguy cơ lũ lụt ven biển.

Các cơn bão nhiệt đới, đặc biệt là các cơn bão Fiona, Lisa và Ian, đã gây ra thiệt hại nặng nề ở Trung Mỹ và vùng Caribe. Bão Fiona đã gây thiệt hại ước tính 2,5 tỷ đô la Mỹ cho Puerto Rico. SOC-LAC 2022 - bản đồ hạn hán Lũ lụt và lở đất do mưa lớn gây ra đã dẫn đến hàng trăm người thiệt mạng và thiệt hại kinh tế hàng tỷ đô la Mỹ. Chỉ trong vài tuần vào tháng 3 và tháng 2, hai thảm họa liên quan đến mưa đã tàn phá thành phố Petropolis, thuộc bang Rio de Janeiro của Brazil, khiến hơn 230 người thiệt mạng. Hạn hán kéo dài gây tổn hại cho các ngành kinh tế quan trọng như nông nghiệp, năng lượng, giao thông vận tải và cấp nước.

Tại Brazil, chỉ số sản xuất nông nghiệp quý I/2022 giảm 5,2% so với cùng kỳ năm 2021 do sản lượng đậu tương và ngô giảm. Hạn hán trên Lưu vực Parana-La Plata ở đông nam Nam Mỹ - một trong những vựa lúa mì chính của thế giới - là đợt hạn hán tồi tệ nhất kể từ năm 1944. Sản lượng thủy điện giảm do lưu lượng sông thấp buộc phải thay thế các nguồn năng lượng thủy điện bằng nhiên liệu hóa thạch, gây cản trở nỗ lực chuyển đổi năng lượng theo hướng phát thải ròng bằng không.

Đây là năm khô hạn thứ tư được ghi nhận ở Chile, nơi đang trải qua một đợt siêu hạn hán kéo dài 14 năm, đợt hạn hán dài nhất và nghiêm trọng nhất của khu vực trong hơn 1 000 năm. Sóng nhiệt và cháy rừng: Vào tháng 1, tháng 11 và tháng 12 năm 2022, miền nam Nam Mỹ phải hứng chịu những đợt nắng nóng kéo dài và dữ dội.

Nhiệt độ đặc biệt cao, độ ẩm không khí thấp và hạn hán nghiêm trọng đã dẫn đến thời kỳ cháy rừng kỷ lục ở nhiều quốc gia Nam Mỹ. Vào tháng 1 và tháng 2, Argentina và Paraguay đều ghi nhận số lượng điểm nóng được phát hiện tăng hơn 250% so với mức trung bình của giai đoạn 2001–2021. Lượng khí thải CO2 từ cháy rừng từ tháng 1 đến tháng 3 là cao nhất trong 20 năm qua. Bolivia và Chile cũng chứng kiến sự gia tăng lớn các vụ cháy rừng trong các đợt nắng nóng từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2022.

Tổng lượng khí thải ở Amazon thuộc Brazil gần bằng mức trung bình giai đoạn 2003–2021. Tuy nhiên, bang Amazonas đã trải qua tổng lượng phát thải trong mùa cháy từ tháng 7 đến tháng 10 cao nhất trong 20 năm qua chỉ hơn 22 megaton, nhiều hơn gần 5 megaton so với mức cao kỷ lục trước đó vào năm 2021.

Công suất năng lượng tái tạo đã tăng 33% từ năm 2015 đến năm 2020. Tuy nhiên, tốc độ cần phải tăng nhanh do nhu cầu điện dự kiến sẽ tăng 48% từ năm 2020 đến năm 2030. Ngoài tiềm năng thủy điện đáng kể ở Mỹ Latinh và Ca-ri-bê, còn có nguồn năng lượng mặt trời và gió chưa được khai thác, chiếm 16% tổng sản lượng năng lượng tái tạo vào năm 2020.

Châu Mỹ Latinh và Caribe được bao quanh bởi Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, và khí hậu chịu ảnh hưởng chủ yếu của nhiệt độ phổ biến trên mặt nước biển và các hiện tượng liên kết khí quyển-đại dương quy mô lớn, chẳng hạn như El Nino Dao động Nam (ENSO).

Năm 2022 đánh dấu năm thứ ba liên tiếp xảy ra hiện tượng La Niña. Điều này có liên quan đến nhiệt độ không khí cao hơn và lượng mưa thiếu hụt ở miền bắc Mexico, tình trạng hạn hán kéo dài ở phần lớn miền đông nam Nam Mỹ và lượng mưa tăng ở các vùng của Trung Mỹ, bắc Nam Mỹ và khu vực Amazon.

Các tác động và rủi ro liên quan đến khí hậu

Người dân Mỹ Latinh và Caribê phải nhận thức rõ hơn về các rủi ro liên quan đến khí hậu, đồng thời tăng cường các hệ thống cảnh báo sớm trong khu vực và tiếp cận các cộng đồng cần chúng nhất. Theo dữ liệu năm 2020, chỉ 60 % dân số được bao phủ bởi Hệ thống cảnh báo sớm đa nguy hiểm.

Vào năm 2022, 78 mối nguy hiểm liên quan đến khí tượng, thủy văn và khí hậu đã được báo cáo trong khu vực, theo Cơ sở dữ liệu về các sự kiện khẩn cấp (EM-DAT) của Trung tâm Nghiên cứu Dịch tễ học về Thảm họa (CRED). Trong số này, 86% là các sự kiện liên quan đến bão và lũ lụt và chiếm 98% trong số 1 153 trường hợp tử vong được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu. Thiệt hại kinh tế trị giá 9 tỷ đô la Mỹ được báo cáo cho EM-DAT chủ yếu là do hạn hán (40%) và bão (32%). Các số liệu thực tế liên quan đến tác động của các sự kiện cực đoan được cho là tồi tệ hơn do báo cáo không đầy đủ và do dữ liệu về tác động không có sẵn ở một số quốc gia.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/press-release/climate-change-vicious-cycle-spirals-latin-america-and-caribbean