Thời tiết khắc nghiệt khiến hai triệu người chết, gây thiệt hại 4 nghìn tỷ đô la trong 50 năm qua

Mưa trái mùa thường xuyên gây lũ lụt ở Chittagong, Bangladesh (Ảnh: WMO/Muhammad Amdad Hossain)

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), hơn hai triệu người chết và thiệt hại kinh tế 4,3 nghìn tỷ đô la do tác động của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt kéo dài nửa thế kỷ do sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra.

Theo WMO, các mối nguy hiểm liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước đã gây ra gần 12.000 thảm họa từ năm 1970 đến năm 2021. Các nước đang phát triển bị ảnh hưởng nặng nề nhất, cứ 10 người chết thì có 9 người chết và 60% thiệt hại kinh tế do các hiện tượng khí hậu và thời tiết khắc nghiệt. WMO cho biết các quốc gia kém phát triển nhất và các quốc đảo nhỏ đang phát triển phải chịu chi phí cao rất nhiều với quy mô nền kinh tế của họ. Tổng thư ký WMO Petteri Taalas cho biết: “Những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất không may phải gánh chịu gánh nặng của thời tiết, khí hậu và các hiểm họa liên quan đến nước.

Gia tăng bất bình đẳng

Ở các nước kém phát triển nhất, WMO cho rằng một số thảm họa trong nửa thế kỷ qua đã gây ra thiệt hại kinh tế lên tới 30% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Tại các quốc đảo nhỏ đang phát triển, cứ 5 thảm họa thì có 1 thảm họa có tác động “tương đương thiệt hại hơn 5%” GDP, với một số thảm họa quét sạch toàn bộ GDP của các quốc gia. Châu Á chứng kiến ​​số người chết cao nhất do thời tiết khắc nghiệt, khí hậu và các sự kiện liên quan đến nước trong 50 năm qua, với gần một triệu người chết – hơn một nửa ở riêng Bangladesh. Tại châu Phi, WMO cho biết hạn hán chiếm 95% trong số 733.585 ca tử vong do thảm họa khí hậu được báo cáo.

Cảnh báo sớm giúp cứu sống nhiều mạng sống

WMO nhấn mạnh rằng các cảnh báo sớm được cải thiện và quản lý thảm họa phối hợp đã giúp giảm thiểu tác động chết người của thảm họa. Ông Taalas nhấn mạnh: “Những cảnh báo sớm sẽ cứu được nhiều mạng sống”. Cơ quan của Liên Hợp Quốc cũng lưu ý rằng số ca tử vong được ghi nhận trong năm 2020 và 2021 thấp hơn mức trung bình của thập kỷ trước. Chỉ ra ví dụ về cơn bão lốc xoáy nghiêm trọng Mocha vào tuần trước, đã tàn phá các vùng ven biển của Myanmar và Bangladesh và tấn công “những người nghèo nhất trong số những người nghèo”, ông Taalas nhớ lại rằng những thảm họa thời tiết tương tự trong quá khứ đã gây ra “hàng chục và thậm chí hàng trăm người chết ở cả hai quốc gia”. Người đứng đầu WMO cho biết: “Nhờ có các cảnh báo sớm và quản lý thảm họa, tỷ lệ tử vong thảm khốc này đã trở thành lịch sử.

Trước đó, cơ quan này đã chỉ ra rằng chỉ cần thông báo trước 24 giờ trước khi nguy cơ thời tiết sắp xảy ra có thể cắt giảm 30% thiệt hại tiếp theo, gọi các cảnh báo sớm là “trái ngọt” của việc thích ứng với biến đổi khí hậu vì lợi tức đầu tư gấp 10 lần của chúng. WMO đã công bố những phát hiện mới về thiệt hại kinh tế và con người của các thảm họa do thời tiết gây ra cho Đại hội Khí tượng Thế giới được tổ chức bốn năm một lần, khai mạc vào thứ Hai tại Geneva với trọng tâm là thực hiện sáng kiến ​​Cảnh báo sớm cho tất cả mọi người của Liên hợp quốc.

Không để ai bị bỏ lại phía sau

Sáng kiến ​​này nhằm đảm bảo rằng các dịch vụ cảnh báo sớm đến được với tất cả mọi người trên Trái đất vào cuối năm 2027. Sáng kiến ​​này được Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres đưa ra tại hội nghị biến đổi khí hậu COP27 ở Sharm al-Sheikh vào tháng 11 năm ngoái. Hiện tại, chỉ một nửa thế giới được bao phủ bởi các hệ thống cảnh báo sớm, với các quốc đảo nhỏ đang phát triển và các quốc gia kém phát triển nhất bị bỏ lại phía sau. Đầu năm nay, người đứng đầu Liên Hợp Quốc đã tập hợp những người đứng đầu cơ quan và các đối tác để nhanh chóng triển khai sáng kiến ​​Cảnh báo sớm cho tất cả mọi người. Nhóm đầu tiên gồm 30 quốc gia có nguy cơ đặc biệt cao – gần một nửa trong số đó ở Châu Phi – đã được xác định để triển khai sáng kiến ​​vào năm 2023.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://news.un.org/en/story/2023/05/1136897