Tháng hai ghi nhận lượng băng biển thấp và thời tiết khắc nghiệt

Mức độ băng biển ở Nam Cực đạt mức tối thiểu mọi thời đại vào tháng Hai trong năm thứ hai liên tiếp. Kích thước băng biển Bắc Cực là mức thấp thứ hai được ghi nhận. Băng biển có ảnh hưởng lớn đến các kiểu thời tiết toàn cầu, khu vực và địa phương, đồng thời là một chỉ báo khí hậu quan trọng trong các báo cáo Tình trạng Khí hậu Toàn cầu của WMO.

Trên toàn cầu, đây là tháng 2 nóng thứ năm được ghi nhận, với nhiều mức cực đoan về nhiệt độ và lượng mưa, theo Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus của EU. Châu Âu có mùa đông ấm thứ hai được ghi nhận. Những thay đổi về phạm vi băng biển có thể có tác động lớn đến xã hội và hệ sinh thái.

Bắc Cực đang nóng lên nhanh hơn gấp đôi so với mức nóng lên trung bình toàn cầu. Kết quả là, băng biển Bắc Cực đã tan chảy đáng kể so với kỷ lục vệ tinh 45 năm. Phạm vi băng biển hiện đang là mức thấp thứ hai trong ghi nhận vào cuối thời kỳ đóng băng mùa đông vào tháng hai, hoặc 1,12 triệu km² (432.000 dặm vuông) dưới mức trung bình 1981-2010 (15,30 triệu km² hoặc 5,91 triệu dặm vuông), theo đến Trung tâm dữ liệu băng tuyết quốc gia Hoa Kỳ (NSIDC) và Dịch vụ biến đổi khí hậu Copernicus của EU.

Phạm vi băng biển ở Nam Cực được theo dõi ở mức thấp kỷ lục trong cả tháng giêng và tháng hai. Đến cuối tháng 2, diện tích là 1,83 triệu kilômét vuông (707.000 dặm vuông). Đây là 93.000 kilômét vuông (35.900 dặm vuông) dưới mức tối thiểu theo mùa kỷ lục vào tháng 2 năm 2022.

Trong suốt năm ngoái, diện tích băng biển ở Nam Cực nói chung là thấp, với lớp băng mới mỏng hơn và dễ vỡ hơn bình thường. Vẫn còn quá sớm để kết luận liệu đây là một phần của biến động thời tiết tự nhiên hay xu hướng tan chảy dài hạn mới do biến đổi khí hậu - điều có thể gây ra tác động dây chuyền lớn đối với mực nước biển dâng (băng biển và thềm băng đóng vai trò “bệ đỡ” khối băng trên mặt đất).

Phạm vi băng biển ở Nam Cực theo truyền thống cho thấy sự thay đổi lớn giữa các năm và theo khu vực giữa Tây Nam Cực và bán đảo Nam Cực và Đông Nam Cực lớn hơn nhiều. Tuy nhiên một số nhà khoa học nói rằng điều này có thể đang thay đổi. Trong thập kỷ qua, có ít sự thay đổi trong khu vực hơn và điều này đã góp phần làm cho diện tích băng biển ở Nam Cực thấp hơn đã được quan sát kể từ năm 2016.

Trải rộng 14 triệu km² (gần gấp đôi diện tích Australia), Nam Cực lạnh, nhiều gió và khô. Nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ khoảng −10°C trên bờ biển Nam Cực đến −60°C ở những phần cao nhất trong nội địa. Dải băng khổng lồ của nó dày tới 4,8 km và chứa 90% lượng nước ngọt của thế giới, đủ để làm mực nước biển dâng cao khoảng 60 mét nếu tất cả tan chảy. Bán đảo Nam Cực (mũi tây bắc gần Nam Mỹ) là một trong những khu vực nóng lên nhanh nhất hành tinh, gần 3°C trong 50 năm qua.

Bản đồ nhiệt độ tháng 2 năm 2023

Nhiệt độ và lượng mưa

Theo Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus do ECMWF điều hành, mùa đông năm nay là mùa nóng thứ hai được ghi nhận ở châu Âu, với nhiệt độ cao hơn nhiều so với mức trung bình ở Đông Âu và một số khu vực ở Đông Bắc châu Âu.

Điểm nổi bật về nhiệt độ trong tháng hai

- Hầu hết châu Âu có nhiệt độ không khí trên trung bình, đặc biệt là ở các vĩ độ cao phía bắc

- Nhiệt độ trên trung bình cao hơn ở miền đông Hoa Kỳ, miền bắc nước Nga và ở Pakistan và Ấn Độ

- Nhiệt độ dưới mức trung bình đã trải qua trên Bán đảo Iberia, Türkiye, miền tây Hoa Kỳ, Canada và miền bắc Australia

Theo Copernicus, vào tháng 2 năm 2023, hầu hết phía tây và nam châu Âu trải qua điều kiện khô hạn hơn mức trung bình, một số khu vực có độ ẩm đất thấp kỷ lục. Ngoài châu Âu, trời ẩm ướt hơn mức trung bình ở miền nam Hoa Kỳ, các khu vực của Nga, trung và đông châu Á, bắc Australia, nam Brazil, đông nam châu Phi và New Zealand. Trong nhiều trường hợp, lượng mưa lớn, đôi khi kết hợp với lốc xoáy, đã dẫn đến lũ lụt.

Trong số các khu vực khô hạn hơn mức trung bình có một phần của Nam Mỹ, nơi cũng trải qua các đợt nắng nóng, làm trầm trọng thêm hạn hán và cháy rừng, cũng như miền nam Australia và phía tây miền nam châu Phi.

Sự nóng lên đột ngột của tầng bình lưu

Một sự kiện Ấm lên tầng bình lưu đột ngột (SSW) đã xảy ra vào tháng Hai. Trong một đợt SSW, Xoáy cực bị phá vỡ và có sự nóng lên nhanh chóng ở độ cao lớn, từ độ cao khoảng 10 đến 50 km. Điều này có thể thay đổi kiểu thời tiết trên bề mặt vài ngày đến vài tuần sau đó vì nó truyền xuống tầng khí quyển thấp hơn, dòng phản lực trở nên gợn sóng hơn và các khối phát triển. Không khí lạnh từ các vùng cực có xu hướng lan rộng về các vĩ độ phía nam hơn và ở đó trong vài ngày hoặc vài tuần. Điều này đã ảnh hưởng đến các kiểu thời tiết trong tháng 3, với sự cản trở mạnh mẽ đối với Greenland.

Nhiệt độ thấp hơn nhiều so với mức trung bình đang được quan sát và dự kiến ​​trong những ngày tới ở phần lớn Canada, miền tây và miền trung Hoa Kỳ và miền bắc Âu Á. Mặt khác, các vùng cực đông bắc của Canada và Greenland đang trải qua tình trạng ấm hơn nhiều so với điều kiện trung bình.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/news/february-sees-low-sea-ice-and-extreme-weather