Tầng ô-zôn tiếp tục phục hồi

Việc sản xuất và tiêu thụ các chất làm suy giảm tầng ôzôn có kiểm soát đã bị loại bỏ tới 99% nhờ Nghị định thư Montreal và các sửa đổi của Nghị định. Nhưng điều quan trọng là những thay đổi dài hạn trong tầng ôzôn phải được đo lường chính xác và hiểu rõ nguyên nhân của chúng. Bản tin ôzôn và UV đầu tiên của WMO vừa được phát hành. Giáo sư Petteri Taalas, Tổng thư ký WMO, nhấn mạnh tầm quan trọng của những nỗ lực của cộng đồng Theo dõi Khí quyển Toàn cầu (GAW) trong việc điều phối mạng lưới quan sát tầng ôzôn toàn cầu, theo dõi cả sự suy giảm và phục hồi tầng ôzôn. "Tôi tự hào về vai trò trung tâm của WMO đã và đang tiếp tục đảm nhận. Thành công của Nghị định thư Montreal có thể truyền cảm hứng cho thế giới giải quyết nhiều thách thức môi trường toàn cầu khác thông qua hành động tập thể, được hỗ trợ bởi khoa học. Thật không may, biến đổi khí hậu đang làm chậm quá trình phục hồi của tầng ôzôn. Sự suy giảm tầng ôzôn cũng đang ảnh hưởng đến khí hậu của tầng khí quyển thấp hơn", ông nói.

Việc xuất bản Bản tin hàng năm mới này của WMO nhằm cung cấp thông tin cập nhật về một loạt vấn đề liên quan đến tầng ôzôn ở tầng bình lưu và bức xạ tia cực tím trên khắp thế giới, đồng thời thay thế các bản tin ôzôn ở Nam Cực và Bắc Cực trước đây của WMO, được xuất bản lần cuối cách đây bảy năm, đã tập trung vào trọng tâm kỹ thuật. Bản tin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục đo lường chất lượng cao tầng ôzôn và các tác nhân của nó để đảm bảo rằng những thay đổi dài hạn trong tầng ôzôn được đo lường chính xác và hiểu rõ nguyên nhân của chúng.

Ôzôn ở tầng bình lưu đang dần phục hồi, với sự phục hồi hoàn toàn ở hầu hết các phần của bầu khí quyển dự kiến sẽ xảy ra trong những thập kỷ tới. Bản đồ cho thấy vào năm 2022, các cột ôzôn cao hơn bình thường đã được quan sát thấy ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới và thấp hơn các cột ôzôn bình thường ở các vĩ độ cao hơn, đặc biệt là ở Nam bán cầu. Tầng ôzôn bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi bức xạ tia cực tím (UV) có hại của mặt trời, do đó, việc quan sát ôzôn là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.

Vào năm 2022, lỗ thủng tầng ôzôn ở Nam Cực bắt đầu tương đối muộn vào tháng 9 và ở mức độ và độ sâu tương đối lớn vào tháng 10 và tháng 11. Sự chậm trễ và giảm Thâm hụt khối lượng ôzôn vào đầu tháng 9 được coi là những bằng chứng quan trọng cho thấy tầng ôzôn đang bắt đầu phục hồi. Sự lặp lại gần đây của những năm có ngày chia tay muộn đã dẫn đến một xu hướng có ý nghĩa thống kê về ngày chia tay muộn hơn khoảng năm ngày mỗi thập kỷ. Nguyên nhân của hoạt động sóng hành tinh ở Nam bán cầu yếu gần đây và ngày chia tay bị trì hoãn hiện chưa được biết.

Vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai làm thay đổi tầng bình lưu

Ảnh về Hung TongaSự phun trào của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai vào tháng 1 năm 2022 là lớn nhất trong 100 năm qua, đưa băng và hơi nước lên cao vào tầng bình lưu. Vụ phun trào làm tăng hàm lượng hơi nước trong tầng bình lưu từ 5% đến 10%, dẫn đến làm mát đáng kể tầng bình lưu phía trên bán cầu nam. Hơi nước bổ sung đã dẫn đến ít ôzôn hơn ở tầng bình lưu phía dưới của bán cầu nam vào năm 2022. Hơi nước và sol khí tăng cường trong các xoáy cực được dự kiến sẽ diễn ra trong vài mùa đông tới, điều này có thể dẫn đến nhiều mây tầng bình lưu ở cực hơn, tăng cường suy giảm ôzôn, và các "lỗ thủng ôzôn" lớn hơn và tồn tại lâu hơn.

Nâng cao nhận thức về tia cực tím với Chỉ số tia cực tím mặt trời toàn cầu

Một ứng dụng mới dành cho điện thoại thông minh gần đây đã được ra mắt trên toàn cầu, cung cấp thông tin cục bộ về mức độ bức xạ tia cực tím thông qua dự báo trong 5 ngày. Ứng dụng SunSmart được thiết kế chủ yếu để tác động đến hành vi chống nắng bằng cách cho người dùng cá nhân biết thời điểm cần chống nắng trong ngày, bất kể họ ở đâu. Ứng dụng tìm cách mang lại sự nhất quán trên toàn thế giới cho báo cáo UV và thông điệp sức khỏe cộng đồng, nhằm giải quyết gánh nặng ung thư da và tổn thương mắt liên quan đến tia cực tím trên toàn thế giới. Ứng dụng này là người bạn đồng hành tốt nhất cho kỳ nghỉ hè ở Bắc bán cầu!

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/news/ozone-layer-continues-slowly-recover