Phát triển khoa học để nâng cao chất lượng dự báo (phần cuối)

Sáng kiến Hệ thống cảnh báo sớm và rủi ro khí hậu (CREWS)

Như đã đề cập ở phần đầu, trong 50 năm qua, tỷ lệ tử vong có xu hướng giảm mặc dù số lượng kỷ lục các thảm họa liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước đã tăng gấp 5 lần. Tuy nhiên, rủi ro thương vong đang gia tăng ở các nước kém phát triển và SIDS. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hầu hết các quốc gia được đề cập đều có năng lực hạn chế trong việc tiếp cận và xử lý các dự báo và dự đoán toàn cầu và khu vực cũng như đưa ra các cảnh báo kịp thời để người dân có nguy cơ hiểu và hành động (Báo cáo đánh giá toàn cầu của UNDRR 2015, Báo cáo phát triển con người của UNDP 2020, WMO Atlas về Tử vong và Thiệt hại Kinh tế do Thời tiết, Khí hậu và Nước cực đoan (1970–2019) (WMO-No. 1267)). Thu hẹp khoảng cách về năng lực cũng đòi hỏi các cơ chế tài chính giải quyết các nhu cầu cụ thể, công nhận cách tiếp cận chuỗi giá trị đầy đủ và đủ linh hoạt để giải quyết các liên kết yếu nhất trong các hệ thống quốc gia. Năm 2015, sáng kiến Hệ thống cảnh báo sớm rủi ro khí hậu (CREWS), với WMO, UNDRR và Ngân hàng Thế giới là ba đối tác thực hiện, đã được một số quốc gia thành lập cho mục đích này.

Thời gian và độ chính xác của dự báo thời tiết, nước và khí hậu đã tăng lên đáng kể trong những thập kỷ qua. Ví dụ, ở Ấn Độ Dương, sai số dự báo chính thức trung bình trong 3 ngày hiện nay là dưới 200 km. Con số này thấp hơn so với sai số trung bình trong 2 ngày dự báo của các mùa trước cho đến năm 2010 (Hình 7). Do đó, giờ đây, các quyết định dẫn đến hành động sớm có thể được đưa ra sớm hơn 24 giờ so với trước đây. Dự báo chính xác hơn có nghĩa là cảnh báo hiệu quả hơn. Ví dụ, theo dõi chính xác hơn các cơn bão nhiệt đới dẫn đến các dấu hiệu rõ ràng hơn về các khu vực ven biển cần sơ tán (Đánh giá Chương trình Bão nhiệt đới Bốn mươi năm của WMO (1980–2020)).

Diễn biến theo thời gian của Tây Nam Ấn Độ Dương sai số dự báo đường đi trung bình của xoáy thuận 5 năm (km) (Meteo-France La Réunion, 2022).

Các NMHS yêu cầu năng lực bền vững để hỗ trợ chuỗi giá trị từ giám sát các thông số thời tiết, nước và khí hậu cho đến dự báo các sự kiện cực đoan và cung cấp các dịch vụ liên quan. Kế hoạch chiến lược của WMO 2020-2023 nêu rõ tham vọng rõ ràng của Tổ chức là “thu hẹp khoảng cách năng lực của các NMHS ở các nước đang phát triển và nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ của họ”. Tuy nhiên, trách nhiệm giải trình đối với thiệt hại về người và sinh kế do các sự kiện cực đoan không chỉ thuộc về các NMHS. Như đã đề cập, hiệu quả của các dịch vụ NMHS phụ thuộc vào sự tích hợp của chúng trong các chiến lược và hệ thống quốc gia rộng lớn hơn để quản lý rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu.

CREWS nhằm mục đích hỗ trợ các LDC và SIDS bằng cách tăng cường năng lực của họ để tiếp cận các dự báo và dự đoán tiên tiến nhất, đồng thời phát triển các mối quan hệ thể chế và các thủ tục tiêu chuẩn cần thiết để truyền đạt các cảnh báo tới những người cần chúng nhất. Thông qua CREWS, tham vọng của WMO là giảm số người thiệt mạng do thảm họa ở các nước kém phát triển và SIDS vào năm 2030.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: WMO