Mười câu hỏi về khí hậu cho năm 2024 (phần đầu)

Tổng thống Donald Trump và Joe Biden tranh luận năm 2020 (Ảnh: Elvert Barnes/Flickr).

Trong khi các câu hỏi về khí hậu của năm 2023 phụ thuộc phần lớn vào các chính phủ và các chủ ngân hàng lớn, thì năm 2024 là một trong những năm mà số phận của thế giới nằm trong tay những người dân thường.

Nhưng không phải tất cả mọi người. Do lượng khí thải khổng lồ, quyền lực tài chính và hệ thống bầu cử của Hoa Kỳ, hy vọng của chúng tôi chủ yếu đặt vào những bang - một số bang xung đột như: Pennsylvania, Wisconsin, Georgia và Arizona. Vào năm 2020, chúng tôi đã nói chuyện với các nhà vận động cấp tiểu bang đang cố gắng thúc đẩy tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu vì khí hậu ở Georgia. Khi đó, họ rất quan trọng trong việc thu hút Thượng viện, nơi cho phép một dự luật khí hậu khổng lồ được thông qua vào năm 2022. Hành tinh này lại cần những người như họ.

1. Ai sẽ thắng bầu cử Mỹ?

Trong tất cả các cuộc bầu cử trên thế giới, cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ là cuộc bầu cử quan trọng nhất đối với khí hậu. Các chính sách của quốc gia gây ô nhiễm lớn thứ hai thế giới thay đổi mạnh mẽ tùy thuộc vào ai ở Phòng Bầu dục. Cuộc bỏ phiếu ngày 5/11 nhiều khả năng sẽ khiến Joe Biden đọ sức với Donald Trump. Các cuộc thăm dò và nhà cái hiện cho thấy Trump có nhiều khả năng giành chiến thắng hơn. Điều đó sẽ làm giảm đáng kể hy vọng về khí hậu trước COP29 vào ngày 11 tháng 11.

Chúng tôi biết cả hai người đàn ông đang đứng ở đâu. Với tư cách là tổng thống, Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận Paris. Biden tái tham gia vào ngày đầu tiên nhậm chức và chi 369 tỷ USD vào chi tiêu xanh.

Cùng ngày với cuộc bầu cử Tổng thống, người Mỹ cũng sẽ bỏ phiếu cho tất cả các ghế trong Hạ viện và một phần ba số ghế trong Thượng viện. Sự kiểm soát của Đảng Cộng hòa đối với Hạ viện là rào cản lớn đối với tài chính khí hậu của Hoa Kỳ. Do tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu của đảng Dân chủ thường cao hơn khi diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống, nên có khả năng đảng Dân chủ có thể giành được quyền kiểm soát và ít nhất thực hiện được lời hứa trị giá 3 tỷ USD của họ với Quỹ Khí hậu Xanh.

Donald Trump tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ năm 2016 (Ảnh: Nhà Trắng)

2. Mục tiêu tài chính toàn cầu mới sẽ là gì?

So với nhiên liệu hóa thạch, tài chính không được chú ý nhiều vào năm 2023 - trước sự tức giận của các nước đang phát triển. Nhưng năm 2024 sẽ là năm của nó, vì các quốc gia phải đàm phán về mục tiêu tài chính mới cho năm 2025 trở đi trước khi họ rời COP29 ở Baku vào tháng 11. Mong đợi cuộc tranh luận về việc ai sẽ trả và ai sẽ nhận, cũng như nên đưa bao nhiêu và cho cái gì?

Ngoài ra, Pháp và Kenya đã thành lập một nhóm đặc nhiệm về cách kiếm tiền cho khí hậu không chỉ từ các chính phủ. Các lựa chọn bao gồm thuế đối với vận chuyển quốc tế, hàng không, giao dịch tài chính và nhiên liệu hóa thạch. Mỹ, Đức và các nước khác sẽ tiếp tục nỗ lực để kiếm thêm tiền từ Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho khí hậu.

3. Liệu lượng khí thải cuối cùng có bắt đầu giảm không?

Cho đến nay, gần như mọi năm, con người trên thế giới đều thải ra nhiều khí nhà kính hơn bất kỳ năm nào trước đó, làm dấy lên những tiêu đề đáng buồn về “lượng khí thải kỷ lục”. Nhưng năm 2023 có thể là năm cuối cùng của việc này. Một báo cáo của Climate Analytics cho thấy có 70% khả năng lượng khí thải sẽ đạt đỉnh vào năm 2023 và bắt đầu giảm vào năm 2024. Cơ quan Năng lượng Quốc tế cũng nghĩ điều tương tự - nhưng các nhà dự báo của chính phủ Hoa Kỳ lại bi quan hơn. Cho dù lượng khí thải đạt đỉnh hay không thì lượng khí nhà kính trong khí quyển sẽ tiếp tục tăng lên.

Climate Analytics cho biết lượng khí thải có thể đạt đỉnh trong năm nay nhưng tốc độ giảm nhanh như thế nào tùy thuộc vào các chính sách (Ảnh: Climate Analytics)

4. Khi nào quỹ tổn thất và thiệt hại sẽ bắt đầu chi tiêu?

Trước khi các quốc gia giàu đồng ý lập quỹ tổn thất và thiệt hại vào cuối năm 2022, họ đã lập luận rằng sẽ phải mất rất nhiều năm để thành lập - quá lâu để có thể hữu ích. Sau khi các chính phủ nhất trí về hầu hết các chi tiết vào năm 2023, năm 2024 có thể là năm họ được chứng minh là sai. Các nhóm khu vực hiện đang bổ nhiệm thành viên hội đồng quản trị của họ vào quỹ.

Sau đó, hội đồng quản trị cần họp, thống nhất các chính sách, nhận số tiền đã hứa và bắt đầu phân phát số tiền đó. Điều chắc chắn là năm nay sẽ có mất mát và thiệt hại - hạn hán, nắng nóng, bão tố và nhiều hơn thế nữa. Vì vậy, nạn nhân không thể chờ đợi.

5. Liệu các quốc gia có kiên định mục tiêu thích ứng không?

Sau hai năm đàm phán, tại COP28 năm nay, các chính phủ đã đồng ý đưa ra các mục tiêu thích ứng với biến đổi khí hậu trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, an ninh lương thực và bảo vệ thiên nhiên. Bây giờ họ sẽ dành hai năm để thảo luận xem có nên đưa ra những con số gắn liền với những mục tiêu đó hay không và những con số đó sẽ là bao nhiêu. Các nước đang phát triển muốn có những con số - giống như mục tiêu giảm 50% tác động bất lợi của khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp vào năm 2030.

Nhưng các quốc gia phát triển cho rằng những con số không thể cho thấy bạn đã thích nghi với biến đổi khí hậu tốt đến mức nào. Họ sẽ giải quyết cuộc tranh luận này tại Bonn vào tháng 6 và tại COP29 ở Baku vào tháng 11.

Biên dịch tin bài: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://www.climatechangenews.com/2023/12/29/ten-climate-questions-for-2024/