Một trong những đợt nắng nóng khắc nghiệt nhất năm 2023 đang diễn ra vào giữa mùa đông

Nhiệt độ ở các vùng của Chile và miền bắc Argentina đã tăng cao hơn mức trung bình từ 10°C-20°C trong vài tuần qua. Các thị trấn ở vùng núi Andes đã đạt nhiệt độ từ 38°C trở lên, trong khi thủ đô Buenos Aires của Argentina chứng kiến ​​nhiệt độ trên 30°C - phá vỡ kỷ lục tháng 8 trước đó hơn 5°C. Nhiệt độ đạt đỉnh 39°C tại thị trấn Rivadavia.

Hãy nhớ rằng hiện đang là giữa mùa đông ở nơi này trên thế giới. Và nó đủ xa về phía nam để các biến đổi theo mùa có tác động đáng kể đến nhiệt độ. Ví dụ, Buenos Aires ở xa về phía nam như Nhật Bản, Tây Tạng hay Tennessee ở phía bắc. Xét về độ lệch so với nhiệt độ mà bạn có thể mong đợi ở một địa điểm và thời điểm nhất định trong năm, đợt nắng nóng này có thể so sánh với, nếu không muốn nói là lớn hơn, các đợt nắng nóng gần đây ở Nam Âu, Mỹ và Trung Quốc.

Ở Vicuña, một trong những thị trấn ở dãy Andes của Chile gần đây đã đạt tới 38°C, một ngày điển hình trong tháng 8 có thể là 18°C ​​hoặc hơn - hãy tưởng tượng nhiệt độ đó ấm hơn bình thường 20°C ở bất kỳ nơi nào bạn đang ở. Không có gì ngạc nhiên khi một số nhà khoa học khí hậu đã cho rằng đây có thể là một trong những đợt nắng nóng khắc nghiệt nhất từng được ghi nhận.

Điều gì gây ra nhiệt độ cực cao?

Trong sáu ngày qua, một vùng áp suất cao dai dẳng hay còn gọi là xoáy thuận đã tồn tại ở phía đông dãy Andes. Còn được gọi là “mức chặn cao”, điều này dường như là nguyên nhân chính gây ra nắng nóng gay gắt.

\

Cơn lốc xoáy chặn gây ra đợt nắng nóng Chile-Argentina (Dữ liệu phân tích GFS).

Việc chặn các cơn lốc xoáy có thể thúc đẩy các đợt nắng nóng theo ba cách chính. Đầu tiên, chúng kéo không khí ấm hơn từ gần xích đạo về phía chúng. Hệ thống này cũng nén và giữ không khí, làm nóng nó lên, giống như trường hợp của đợt nắng nóng năm 2021 ở Tây Bắc Thái Bình Dương, phá vỡ kỷ lục nhiệt độ của Canada gần 5°C. Cuối cùng, áp suất cao có nghĩa là có ít không khí bay lên và do đó có ít mây che phủ. Điều này cho phép mặt trời sưởi ấm mặt đất liên tục trong ngày, tích tụ nhiệt. Tuy nhiên, các nhà khoa học cần phân tích khí tượng học của sự kiện chưa từng có này một cách chi tiết hơn để có được sự hiểu biết đầy đủ hơn.

El Niño khiến điều này dễ xảy ra hơn

Sóng nhiệt Chile-Argentina có thể đã được tạo ra nhiều khả năng hơn do hiện tượng El Nino đang phát triển ở Thái Bình Dương. Các sự kiện El Niño, thường xảy ra khoảng bốn năm một lần, được đặc trưng bởi nhiệt độ mặt nước biển ấm áp ở vùng nhiệt đới từ trung tâm đến đông Thái Bình Dương. Nhiệt độ ở trung tâm Thái Bình Dương hiện cao hơn khoảng 1°C so với mức trung bình trong năm. Nhiệt độ đại dương ấm hơn này làm cho không khí nổi hơn ở trung tâm Thái Bình Dương, khiến không khí tăng lên. Điều này thúc đẩy những thay đổi đối với các mô hình lưu thông khí quyển ở xa hơn. Những thay đổi do El Niño gây ra đối với hoàn lưu khí quyển thường có nghĩa là áp suất cao hơn và nhiệt độ mùa đông ấm hơn ở khu vực này của Nam Mỹ.

Biến đổi khí hậu làm cho nó tồi tệ hơn

Hệ thống ngăn chặn nhiệt độ cực cao có thể đã dẫn đến nhiệt độ ấm áp ngay cả khi không có biến đổi khí hậu do con người gây ra. Tuy nhiên, sự nóng lên nhanh chóng của biến đổi khí hậu đã khiến đợt nắng nóng trở nên thực sự chưa từng có. Các nhà khoa học về khí hậu dự đoán kỷ lục nhiệt độ sẽ bị phá vỡ khi hành tinh của chúng ta tiếp tục nóng lên. Điều này là do sự phân bố nhiệt độ có thể có đang dịch chuyển ngày càng cao hơn.

Sự gia tăng ở mức trung bình có nghĩa là sự gia tăng ở các cực trị (Ủy ban Khí hậu Úc/IPCC, CC BY-SA).

Chile gần đây đã phải hứng chịu những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu thông qua đợt nắng nóng nghiêm trọng vào tháng 2 - cuối mùa hè - dẫn đến một số trường hợp tử vong do cháy rừng cũng như một đợt hạn hán lớn kéo dài hàng thập kỷ. Nước này gần đây đã bác bỏ việc viết lại hiến pháp, trong đó, yêu cầu chính phủ phải hành động chống lại các cuộc khủng hoảng về thiên nhiên và khí hậu.

Tác động lâu dài của đợt nắng nóng mùa đông

Nhiệt độ nóng nhất hiện nay dường như đã giảm phần lớn ở dãy Andes. Tuy nhiên, nhiệt độ vẫn cao hơn nhiều so với mức trung bình ở miền bắc Argentina, Bolivia và Paraguay; và sẽ duy trì như vậy trong khoảng 5 ngày tới. Tác động của sóng nhiệt mùa đông ít được hiểu rõ hơn sóng nhiệt mùa hè. Đối với Chile, tác động có thể xảy ra nhất là lớp băng tuyết trên núi, nơi cung cấp nước uống, nông nghiệp và sản xuất điện. Bất kỳ sự tan chảy nào của băng tuyết cũng có thể sẽ ảnh hưởng đến hệ động thực vật đa dạng được tìm thấy ở dãy Andes.

Nhìn chung, đợt nắng nóng này là lời nhắc nhở đáng kinh ngạc về việc con người đang thay đổi khí hậu Trái đất như thế nào. Chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến ​​những hiện tượng cực đoan chưa từng có như vậy cho đến khi chúng ta ngừng đốt nhiên liệu hóa thạch và thải khí nhà kính vào khí quyển.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://www.climatechangenews.com/2023/08/14/latin-america-heatwave/