La Niña vẫn tiếp tục trong khi hạn hán và lũ lụt kéo dài

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), đợt La Niña “ba lần” đầu tiên (ba năm liên tiếp) của thế kỷ 21 sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến nhiệt độ và lượng mưa, đồng thời làm trầm trọng thêm hạn hán và lũ lụt ở các khu vực khác nhau trên thế giới.

Bản cập nhật WMO El Niño/La Niña cho thấy khoảng 75% khả năng La Niña sẽ tiếp tục kéo dài từ tháng 12 đến tháng 2 năm 2022/2023 và 60% khả năng từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2023.  Có 55% khả năng các điều kiện trung tính với ENSO (không phải El Niño hoặc La Niña) xuất hiện trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2023, tăng lên khoảng 70% trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5, theo Bản cập nhật, dựa trên thông tin đầu vào từ các chuyên gia và hệ thống dự báo trên khắp thế giới.

Đây là lần thứ ba kể từ năm 1950 xảy ra La Niña ba năm liên tiếp. La Niña là hiện tượng làm mát quy mô lớn của nhiệt độ bề mặt đại dương ở trung tâm và phía đông xích đạo Thái Bình Dương, cùng với những thay đổi trong hoàn lưu khí quyển nhiệt đới, cụ thể là gió, áp suất và lượng mưa. Nó thường có những tác động ngược lại với thời tiết và khí hậu như El Niño, là giai đoạn ấm áp của cái gọi là El Niño Southern Oscillation (ENSO).

La Niña là một hiện tượng tự nhiên, nhưng nó đang diễn ra trong bối cảnh biến đổi khí hậu do con người gây ra, làm tăng nhiệt độ toàn cầu, khiến thời tiết của chúng ta trở nên khắc nghiệt hơn và ảnh hưởng đến lượng mưa theo mùa.

Tổng thư ký WMO, Giáo sư Petteri Taalas cho biết: “Khu vực nhiệt đới Thái Bình Dương đã ở trong trạng thái La Niña với thời gian gián đoạn ngắn kể từ tháng 9 năm 2020 – nhưng hiện tượng này chỉ có tác động làm mát tạm thời với nhiệt độ toàn cầu”. “Tám năm qua được coi là kỷ lục nóng nhất và mực nước biển dâng cũng như sự nóng lên của đại dương đã tăng tốc.”

Bất chấp La Niña, cả năm 2022 và 2021 đều ấm hơn bất kỳ năm nào trước năm 2015.

“Sự kiện La Niña dai dẳng này đang kéo dài tình trạng hạn hán và lũ lụt ở các vùng bị ảnh hưởng. Cộng đồng quốc tế đặc biệt lo ngại về thảm họa nhân đạo đang diễn ra đối với hàng triệu người ở vùng Sừng châu Phi, do hạn hán kéo dài và nghiêm trọng nhất trong lịch sử gần đây,” Giáo sư Taalas cho biết.

Một cảnh báo đa cơ quan cho vùng Sừng châu Phi gần đây đã cảnh báo rằng mùa hạn hán thứ 5 liên tiếp đã bắt đầu do lượng mưa từ tháng 10 đến tháng 12 bắt đầu kém. WMO là một trong những người đóng góp vào cảnh báo, cảnh báo rằng lượng mưa dưới mức trung bình cũng được cho là có khả năng xảy ra trong mùa mưa từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2023.

Hiện tại, hơn 20 triệu người ở Kenya, Somalia và Ethiopia đang trong tình trạng mất an ninh lương thực cao và một số vùng của Somalia có thể đối mặt với nguy cơ xảy ra nạn đói vào cuối năm nay.

Giáo sư Taalas cho biết thêm “WMO sẽ tiếp tục cung cấp thông tin phù hợp cho lĩnh vực nhân đạo và hỗ trợ các lĩnh vực nhạy cảm như nông nghiệp, an ninh lương thực, y tế và giảm thiểu rủi ro thiên tai. WMO cũng đang thực hiện một kế hoạch hành động mới, được trình bày tại COP27, để đảm bảo rằng mọi người đều có quyền truy cập vào các hệ thống cảnh báo sớm trong 5 năm tới để bảo vệ họ trước các mối nguy liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước”.

Theo báo cáo tạm thời về Tình trạng Khí hậu Toàn cầu năm 2022 của WMO, mô hình lượng mưa ở nhiều khu vực trong năm nay đã cho thấy các dấu hiệu của La Niña: điều kiện khô hơn bình thường ở Patagonia ở Nam Mỹ và Tây Nam Bắc Mỹ, cũng như Đông Phi. Thời tiết ẩm ướt hơn bình thường ở Nam Phi, bắc Nam Mỹ, lục địa ven biển và đông Australia. Lượng mưa gió mùa lớn hơn và kéo dài hơn ở Đông Nam Á có liên quan đến La Niña. Do đó, Pakistan đã trải qua những trận mưa tàn khốc vào tháng Bảy và tháng Tám.

Triển vọng khí hậu theo mùa toàn cầu

El Niño và La Niña là những tác nhân chính - nhưng không phải là duy nhất - của hệ thống khí hậu Trái đất. Ngoài Bản cập nhật ENSO đã được thiết lập từ lâu, WMO hiện cũng phát hành Bản cập nhật khí hậu theo mùa toàn cầu (GSCU) thường xuyên, trong đó kết hợp ảnh hưởng của các tác nhân khí hậu chính khác như Dao động Bắc Đại Tây Dương, Dao động Bắc Cực và Lưỡng cực Ấn Độ Dương.

ENSO và Cập nhật khí hậu theo mùa toàn cầu dựa trên dự báo từ Trung tâm sản xuất dự báo dài hạn toàn cầu của WMO và sẵn sàng hỗ trợ các chính phủ, Liên Hợp Quốc, những người ra quyết định và các bên liên quan trong các lĩnh vực nhạy cảm với khí hậu huy động sự chuẩn bị và bảo vệ cuộc sống cũng như sinh kế.

Bất chấp hiện tượng La Niña dai dẳng ở vùng trung tâm xích đạo và phía đông Thái Bình Dương, nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn mức trung bình trên diện rộng ở những nơi khác được dự đoán sẽ chiếm ưu thế trong dự báo nhiệt độ không khí từ tháng 12 đến tháng 2 năm 2022/2023. Điều này sẽ góp phần làm tăng nhiệt độ trên mức bình thường trên các khu vực đất liền ở Bắc bán cầu ngoại trừ phía tây bắc Bắc Mỹ. Sự gia tăng lớn nhất về xác suất đối với nhiệt độ trên mức bình thường là dọc theo bờ biển Bắc Cực của Châu Á, phần phía bắc của Trung Mỹ, phía đông Lục địa Hàng hải và New Zealand.

Dự đoán lượng mưa từ tháng 12 đến tháng 2 tương tự như các hiệu ứng lượng mưa điển hình của La Niña.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/press-release/triple-dip-la-ni%C3%B1a-persists-prolonging-drought-and-flooding