Hơn 2 tỷ người ở các thành phố sẽ phải đối mặt với mức tăng 0,5°C vào năm 2040

Một con phố sầm uất ở thủ đô Dhaka của Bangladesh.

Một báo cáo mới của Liên Hợp Quốc công bố hôm thứ Ba cho thấy hơn hai tỷ người hiện đang sống ở các thành phố có thể phải đối mặt với tình trạng nhiệt độ tăng thêm ít nhất 0,5 độ C vào năm 2040. 

Anacláudia Rossbach, Giám đốc điều hành của UN-Habitat cho biết: “Hầu như không có cư dân đô thị nào sẽ không bị ảnh hưởng, với hàng tỷ người phải chịu nhiệt độ nóng hơn hoặc phải đối mặt với nguy cơ lũ lụt và các mối đe dọa khác”. Báo cáo cũng nêu bật khoảng cách tài chính đáng kể cho cơ sở hạ tầng đô thị có khả năng phục hồi.

Nhìn chung, các thành phố cần khoản đầu tư ước tính từ 4,5 đến 5,4 nghìn tỷ USD mỗi năm để xây dựng và duy trì các hệ thống chống chịu khí hậu, tuy nhiên nguồn tài chính hiện tại chỉ ở mức 831 tỷ USD - chỉ bằng một phần nhỏ so với số tiền cần thiết.  Sự thiếu hụt này khiến các thành phố, và đặc biệt là những nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất, phải đối mặt với rủi ro ngày càng leo thang. 

Tác động đến những người dễ bị tổn thương nhất

Bà Rossbach cho biết, trong khi hành động về khí hậu ở các thành phố không tương xứng với quy mô của những thách thức phải đối mặt, thì những người có nguy cơ cao nhất “cũng là những người đã phải đối mặt với sự bất bình đẳng về cơ cấu dai dẳng và mãn tính”. Bà nhấn mạnh: “Các khu định cư không chính thức và khu ổ chuột - thường nằm ở những khu vực nhạy cảm với môi trường và thiếu cơ sở hạ tầng bảo vệ - thường phải gánh chịu hậu quả của các thảm họa hoặc hiện tượng cực đoan liên quan đến khí hậu”.

Bà nói thêm rằng những cộng đồng dễ bị tổn thương này không chỉ dễ gặp rủi ro hơn ngay từ đầu mà còn ít có khả năng nhận được hỗ trợ hơn khi một cú sốc xảy ra. Bà nhấn mạnh: “Việc tăng tốc chuyển đổi các khu ổ chuột và khu định cư không chính thức, cũng như giải quyết nhu cầu của các vùng lãnh thổ dễ bị tổn thương nhất ở các thành phố là ưu tiên hàng đầu”.

Thu hẹp không gian xanh

Áp lực của sự tăng trưởng được quản lý kém cũng dẫn đến sự suy giảm không gian xanh đều đặn ở nhiều khu vực đô thị, với tỷ trọng trung bình ở khu vực đô thị trên toàn thế giới giảm từ 19,5% năm 1990 xuống còn 13,9% vào năm 2020.  Điều đáng lo ngại hơn nữa là bằng chứng về các biện pháp can thiệp khí hậu đã không bảo vệ được những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất hoặc khiến tình hình của họ trở nên tồi tệ hơn.  Những trường hợp này bao gồm cái gọi là “quá trình đô thị hóa xanh”, khi các biện pháp có lợi như xây dựng công viên dẫn đến việc di dời trực tiếp các hộ gia đình nghèo hoặc đẩy giá trị tài sản lên cao, định giá chúng một cách hiệu quả.

Cổ tức phát thải

Tuy nhiên, bất chấp những rào cản phức tạp mà các thành phố phải đối mặt trong bối cảnh tình trạng khẩn cấp về khí hậu ngày càng gia tăng, báo cáo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc coi các khu vực đô thị không chỉ là một phần của vấn đề mà còn là một phần của giải pháp.

Tổng thư ký LHQ António Guterres cho biết trong lời nói đầu của báo cáo: “Với những khoản đầu tư táo bạo, quy hoạch và thiết kế tốt, các thành phố mang đến cơ hội to lớn để cắt giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu và hỗ trợ bền vững cho người dân đô thị”. Ông lưu ý rằng hàng trăm thành phố đang “dẫn đầu bằng cách mở rộng không gian xanh toàn diện, giảm khí thải thông qua quy hoạch và xây dựng thông minh cũng như đầu tư vào năng lượng tái tạo để cung cấp năng lượng cho các dịch vụ dân sự như mạng lưới giao thông”.

Báo cáo kêu gọi tập trung đô thị rõ ràng hơn để thúc đẩy các cam kết quốc gia đầy tham vọng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều chỉnh hành động về khí hậu với các mục tiêu phát triển rộng hơn, như cải thiện dịch vụ, nâng cấp khu định cư, giảm nghèo và y tế công cộng.

Tin ngắn: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://news.un.org/en/story/2024/11/1156526