Dzud Mông Cổ - Thời tiết khắc nghiệt khiến 90% đất nước gặp “nguy cơ cao”

Những người đàn ông dùng gậy để vượt qua tuyết dày ở tỉnh Khovd, vùng nông thôn phía Tây Mông Cổ (UNICEF/Andrew Cullen).

Các cơ quan của Liên Hợp Quốc cho biết tình trạng Dzud “đóng băng và tuyết dày” đang diễn ra ở Mông Cổ đã đạt đến mức “nghiêm trọng”, với hơn 90% đất nước phải đối mặt với mức độ rủi ro cao từ hiện tượng thời tiết đặc biệt này.

Theo Văn phòng Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Mông Cổ, khoảng 190.000 hộ gia đình chăn nuôi đang phải vật lộn với tình trạng không đủ thức ăn, giá cả tăng vọt và tình trạng dễ bị tổn thương ngày càng gia tăng. Chăn nuôi theo truyền thống là một phần không thể thiếu đối với nền kinh tế, văn hóa và lối sống của Mông Cổ. Ước tính cho thấy có hơn 64 triệu con vật nuôi trong mùa đông này ở Mông Cổ.

Văn phòng cho biết trong một bản cập nhật trong tuần này: “Mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của điều kiện thời tiết càng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về hỗ trợ nhân đạo và các giải pháp bền vững để hỗ trợ cộng đồng nông thôn và sinh kế truyền thống của Mông Cổ”. Đây là năm thứ hai liên tiếp đất nước phải đối mặt với những điều kiện khắc nghiệt này. Mùa đông năm ngoái khoảng 70% đất nước bị ảnh hưởng.

Dzud là gì?

Dzuds, một thảm họa đặc biệt xuất hiện chậm chỉ có ở Mông Cổ, là mùa đông khắc nghiệt đặc trưng bởi nhiệt độ đóng băng, tuyết dày và mặt đất đóng băng đến mức động vật không thể tiếp cận đồng cỏ. Những điều kiện này thường xảy ra trước một mùa hè khô hạn và lượng chăn thả cũng ít, khiến vật nuôi không thể tích trữ lượng mỡ cần thiết cho mùa đông.

Theo Ủy ban kinh tế - xã hội của Liên Hợp Quốc tại Châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP), tần suất và cường độ của Dzuds đã gia tăng kể từ năm 2015 do tác động ngày càng tồi tệ của biến đổi khí hậu và quản lý môi trường kém. Mùa đông này, Dzud kép “đóng băng” và “tuyết dày” được đánh dấu bằng lớp tuyết phủ rất dày ngăn cản động vật tiếp cận cỏ kết hợp với thời gian tan băng ngắn và đóng băng cứng sau đó khiến đồng cỏ bị chìm trong băng.

Đóng băng đất, khiến động vật không thể tiếp cận đồng cỏ. Trong ảnh tập tin này, một con ngựa đang gặm cỏ trên vỏ cây vì không còn gì để ăn (UNICEF/Andrew Cullen Dzuds).

Trẻ em có nguy cơ

Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cho biết, hơn 258.000 người - trong đó có hơn 100.000 trẻ em - đã bị ảnh hưởng do đường sá bị tắc nghẽn do tuyết dày, khiến trẻ em không thể tiếp cận các dịch vụ y tế, dinh dưỡng, giáo dục và xã hội quan trọng. Cơ quan này cho biết thêm, các gia đình chăn nuôi, những người bị ảnh hưởng trực tiếp nhất bởi Dzud thường phải gửi con cho người thân hoặc trường nội trú chăm sóc, làm tăng rủi ro bảo vệ và gây căng thẳng tâm lý. Nhu cầu trước mắt từ tháng 2 đến tháng 3 bao gồm tài trợ cho các chương trình làm sạch đường phố, thuốc men, radio để hỗ trợ học tập từ xa và bảo vệ trẻ em.

Phản ứng

Chính phủ đã kích hoạt Trung tâm điều hành khẩn cấp (EOC) và giao Phó Thủ tướng chỉ đạo và điều phối công tác ứng phó. Để đề phòng thảm họa, UNICEF đã gửi 120 bộ dụng cụ y tế khẩn cấp, 20 bộ dụng cụ vệ sinh và bộ dụng cụ bảo vệ trẻ em “nơi trú ẩn an toàn” tới các tỉnh.

Họ còn có thêm 555 bộ dụng cụ vệ sinh sẵn sàng gửi đi và đang mua 20 bộ dụng cụ y tế tích hợp để hỗ trợ công tác ứng phó, bao gồm cả việc cung cấp vitamin D cho trẻ nhỏ. UNICEF cũng sẽ hỗ trợ phân phối các thiết bị âm thanh kỹ thuật số cầm tay có cài sẵn các bài học âm thanh cho các hộ gia đình chăn nuôi có trẻ em trong độ tuổi đi học để đảm bảo việc học tập được liên tục.

Tin ngắn: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://news.un.org/en/story/2024/02/1146422