Biến đổi khí hậu và các tác động đang ngày càng gia tăng (Phần 2)

Nồng độ khí nhà kính trong khí quyển

Nồng độ của các khí nhà kính chính - carbon dioxide (CO₂), mêtan (CH₄) và nitơ oxit (N₂ O) tiếp tục tăng trong năm 2020 và nửa đầu năm 2021. Việc giảm phát thải tổng thể vào năm 2020 có thể làm giảm sự gia tăng hàng năm của nồng độ khí nhà kính tồn tại lâu dài trong khí quyển, nhưng ảnh hưởng này còn quá nhỏ để có thể phân biệt với sự biến đổi tự nhiên. Giảm khí mê-tan trong khí quyển (CH₄) trong ngắn hạn có thể hỗ trợ việc đạt được Thỏa thuận Paris. Tuy nhiên, điều này không làm giảm nhu cầu giảm CO₂ và các khí nhà kính khác một cách mạnh mẽ, nhanh chóng và bền vững.

Ngân sách và phát thải khí nhà kính toàn cầu

Lượng khí thải CO₂ từ hóa thạch - than, dầu, khí và xi măng - đạt đỉnh 36,64 GtCO₂ vào năm 2019, tiếp theo là mức giảm bất thường 1,98 GtCO₂ (5,6%) vào năm 2020 do đại dịch COVID-19. Dựa trên các ước tính sơ bộ, lượng phát thải toàn cầu trong lĩnh vực điện và công nghiệp đã ở mức tương đương hoặc cao hơn trong tháng 1 đến tháng 7/ 2021 so với cùng kỳ năm 2019, trước đại dịch, trong khi lượng khí thải từ giao thông đường bộ vẫn thấp hơn khoảng 5%. Không tính hàng không và vận tải biển, lượng khí thải toàn cầu ở mức tương đương với năm 2019, tính trung bình trong 7 tháng đó.

Khoảng cách phát thải

Cuộc khủng hoảng COVID-19 chỉ giúp giảm lượng khí thải toàn cầu trong thời gian ngắn. Nó sẽ không làm giảm đáng kể lượng khí thải vào năm 2030 trừ khi các quốc gia theo đuổi sự phục hồi kinh tế kết hợp chặt chẽ quá trình khử cacbon.

Việc ngày càng có nhiều quốc gia cam kết thực hiện các mục tiêu không phát thải thực là điều đáng khích lệ, với khoảng 63% lượng khí thải toàn cầu hiện được bao phủ bởi các mục tiêu này. Tuy nhiên, để duy trì tính khả thi và đáng tin cậy, những mục tiêu này cần được phản ánh khẩn cấp trong chính sách ngắn hạn và trong các NDC đầy tham vọng hơn cho giai đoạn đến năm 2030.

Khí hậu toàn cầu năm 2017-2021 (WMO)

Nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu trong khoảng thời gian từ 2017–2021 (dựa trên dữ liệu cho đến tháng 7) là một trong những mức nhiệt độ ấm nhất được ghi nhận, ước tính từ 1,06 °C đến 1,26°C so với mức trước công nghiệp (1850–1900).

Trong mỗi năm từ 2017 đến 2021, lượng băng biển tối thiểu trung bình vào mùa hè và tối đa trung bình vào mùa đông ở Bắc Cực đều dưới mức trung bình dài hạn 1981–2010. Vào tháng 9 năm 2020, lượng băng biển ở Bắc Cực đạt mức tối thiểu thấp thứ hai trong kỷ lục.

Năm 2021 đã ghi nhận các hiện tượng thời tiết và khí hậu khắc nghiệt tàn khốc - một dấu hiệu của biến đổi khí hậu do con người gây ra đã được xác định trong đợt nắng nóng bất thường ở Bắc Mỹ và lũ lụt ở Tây Âu.

Báo cáo mới của United in Science 2021 đã đo lường các chỉ số tác động đến biến đổi khí hậu từ Covid 19 và đưa ra những dự báo cho tương lai

Khí hậu toàn cầu giai đoạn 2021-2025

Nhiệt độ trung bình hàng năm trên toàn cầu gần bề mặt có thể sẽ ấm hơn ít nhất 1°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp (được định nghĩa là mức trung bình năm 1850–1900) trong mỗi năm năm tới và rất có thể nằm trong khoảng 0,9°C đến 1,8°C. Có 40% khả năng nhiệt độ trung bình toàn cầu trong 5 năm tới sẽ ấm hơn ít nhất 1,5°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp nhưng điều rất khó xảy ra (~10%) vì nhiệt độ trung bình trong 5 năm cho 2021– Năm 2025 sẽ ấm hơn 1,5°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp. Trong giai đoạn 2021-2025, các khu vực có vĩ độ cao và Sahel có thể sẽ ẩm ướt hơn so với trước đây.

Nước biển dâng và các tác động ven biển

Mực nước biển trung bình toàn cầu tăng 20 cm từ năm 1900 đến năm 2018 và với tốc độ tăng nhanh là 3,7 + 0,5 mm / năm từ năm 2006 đến 2018. Ngay cả khi lượng khí thải được giảm xuống để hạn chế sự nóng lên xuống dưới 2°C, mực nước biển trung bình toàn cầu có thể sẽ tăng 0,3–0,6 m vào năm 2100 và có thể tăng 0,3–3,1m vào năm 2300.

Thích ứng với sự gia tăng này sẽ là điều cần thiết - đặc biệt là ở các bờ biển trũng thấp, các đảo nhỏ, đồng bằng và các thành phố ven biển.

Biên dịch: Thanh Tâm

Link: https://public.wmo.int/en/media/press-release/climate-change-and-impacts-accelerate