Biến đổi khí hậu có thể khiến Sừng châu Phi hạn hán và nắng nóng Địa Trung Hải tăng “gấp 100 lần”

World Weather Attribution, tổ chức tập hợp các nhà khoa học liên kết với cộng đồng WMO, cho biết sức nóng tháng 4 ở Bồ Đào Nha, Maroc và Algeria (điển hình hơn của tháng 8) gần như không thể xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu.

Liên quan đến vùng Sừng châu Phi, báo cáo cho rằng hạn hán trở nên nghiêm trọng hơn nhiều do lượng mưa thấp và lượng bốc hơi gia tăng do nhiệt độ cao hơn trong một thế giới hiện đang ấm hơn gần 1,2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Sóng nhiệt Địa Trung Hải

Vào cuối tháng 4, một số khu vực phía tây nam Châu Âu và Bắc Phi đã trải qua một đợt nắng nóng lớn mang đến nhiệt độ cực cao chưa từng được ghi nhận trước đây ở khu vực này vào thời điểm này trong năm, với nhiệt độ lên tới 36,9 - 41 °C ở bốn quốc gia. Sự kiện này đã phá vỡ các kỷ lục về nhiệt độ với biên độ lớn, trong bối cảnh hạn hán dữ dội. Trên khắp thế giới, biến đổi khí hậu đã khiến các đợt nắng nóng trở nên phổ biến hơn, kéo dài hơn và nóng hơn.

Tiến sĩ Fatima Driouech, Phó Giáo sư tại Đại học Bách khoa Mohammed VI và là chuyên gia nổi tiếng về WMO cho biết “Đợt nắng nóng gay gắt xảy ra sau đợt hạn hán kéo dài nhiều năm đã có từ trước, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước ở các khu vực Tây Địa Trung Hải và đe dọa năng suất cây trồng năm 2023. Khi trái đất ấm lên, những tình huống này sẽ trở nên thường xuyên hơn và đòi hỏi phải lập kế hoạch dài hạn, bao gồm thực hiện các mô hình nông nghiệp bền vững và chính sách quản lý nước hiệu quả”.  

Để định lượng tác động của biến đổi khí hậu đối với những nhiệt độ cao này, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu thời tiết và mô phỏng mô hình máy tính để so sánh khí hậu ngày nay, sau khi trái đất nóng lên khoảng 1,2°C kể từ cuối những năm 1800, với khí hậu trong quá khứ. Phân tích đã xem xét mức trung bình của nhiệt độ tối đa trong ba ngày liên tiếp trong tháng 4 trên khắp miền nam Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, hầu hết Ma-rốc và phần phía tây bắc của Algeria.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng biến đổi khí hậu khiến các đợt nắng nóng có khả năng xảy ra cao hơn ít nhất 100 lần, với nhiệt độ nóng hơn tới 3,5 °C so với khi không có biến đổi khí hậu. "Như các phân tích khác về nhiệt độ cực đoan ở châu Âu đã phát hiện ra, nhiệt độ cực đoan đang tăng nhanh hơn trong khu vực so với dự đoán của các mô hình khí hậu, một câu hỏi hiện đang được nghiên cứu kỹ lưỡng. Cho đến khi việc phát thải khí nhà kính nói chung được dừng lại, nhiệt độ toàn cầu sẽ tiếp tục tăng và các sự kiện như thế này sẽ trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn ", các nhà nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu được thực hiện bởi 10 nhà nghiên cứu thuộc nhóm Phân bổ Thời tiết Thế giới, bao gồm các nhà khoa học từ các trường đại học và cơ quan khí tượng ở Pháp, Maroc, Hà Lan và Vương quốc Anh.

Bản đồ các khu vực màu đỏ sẫm ở Địa Trung Hải bị ảnh hưởng bởi nhiệt

Dị thường nhiệt độ hàng ngày kéo dài theo ERA5 đối với giai đoạn 1991-2020 tính trung bình trong các ngày 26-28 tháng 4 năm 2023. Hộp đen phác thảo khu vực nghiên cứu.

Sừng Châu Phi

Một nghiên cứu quy kết riêng được công bố vào ngày 27 tháng 4 đã xem xét đợt hạn hán kéo dài nhiều năm đã tấn công một trong những khu vực nghèo khó nhất thế giới và gây ra tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng cho hơn bốn triệu người. Các nhà nghiên cứu đã xem xét liệu biến đổi khí hậu do con người gây ra có phải là nguyên nhân khiến lượng mưa thấp hay không và cũng xem xét vai trò của nhiệt độ. Chúng tôi nhận thấy rằng, do biến đổi khí hậu do con người gây ra, sự kết hợp giữa lượng mưa thấp và lượng bốc hơi nước cao bất thường như các điều kiện gần đây sẽ không dẫn đến hạn hán ở một thế giới nhiệt độ tăng dưới 1,2°C.

Các nhà khoa học của World Weather Attribution cho biết: “Biến đổi khí hậu đã làm cho các sự kiện như hạn hán hiện nay trở nên nghiêm trọng hơn và có nhiều khả năng xảy ra hơn; một ước tính thận trọng là những đợt hạn hán như vậy có khả năng xảy ra cao hơn khoảng 100 lần”.

Sự mong manh và xung đột của chính trị, cũng như thời gian hạn hán kéo dài đóng một vai trò quan trọng trong việc làm xấu đi kết quả, đặc biệt là đối với người dân ở Somalia. Hơn nữa, mức độ nghiêm trọng của các tác động liên quan đến thời gian hạn hán kéo dài cũng đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về thời gian hạn hán mà các hệ thống quản lý hạn hán của chính phủ và cơ sở hạ tầng viện trợ quốc tế cần được chuẩn bị để xử lý trong tương lai.

Biên dịch: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://public.wmo.int/en/media/news/climate-change-made-horn-of-africa-drought-and-mediterranean-heat-%E2%80%9C100-times-more-likely%E2%80%9D