Bản tin về chất lượng không khí và khí hậu của WMO nêu bật tác động của cháy rừng (phần đầu)

 Theo một báo cáo mới của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), mối tương tác giữa ô nhiễm và biến đổi khí hậu sẽ áp đặt thêm một “hình phạt khí hậu” đối với hàng trăm triệu người.

Bản tin Khí hậu và Chất lượng Không khí WMO hàng năm báo cáo về tình trạng chất lượng không khí và mối liên hệ chặt chẽ của nó với biến đổi khí hậu. Bản tin khám phá một loạt các kết quả chất lượng không khí có thể xảy ra trong các kịch bản phát thải khí nhà kính cao và thấp.

Bản tin về chất lượng không khí và khí hậu của WMO 2022 đặc biệt tập trung vào tác động của khói cháy rừng vào năm 2021. Vào năm 2020, điều kiện khô và nóng đã làm trầm trọng thêm sự lan rộng của cháy rừng trên khắp miền tây Bắc Mỹ và Siberia, làm gia tăng diện rộng các hạt vật chất nhỏ (PM2. 5) mức độ có hại cho sức khỏe.

“Khi trái đất nóng lên, cháy rừng và ô nhiễm không khí liên quan dự kiến sẽ gia tăng, ngay cả trong kịch bản phát thải thấp. Ngoài tác động đến sức khỏe con người, điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến các hệ sinh thái khi các chất ô nhiễm không khí lắng từ bầu khí quyển xuống bề mặt Trái đất”, Tổng thư ký WMO, GS Petteri Taalas cho biết.

Giáo sư Taalas cho biết: “Chúng ta đã thấy điều này trong các đợt nắng nóng ở châu Âu và Trung Quốc năm nay khi điều kiện khí quyển cao ổn định, ánh sáng mặt trời và tốc độ gió thấp dẫn đến mức độ ô nhiễm cao”. Ông nói: “Đây là một dự đoán về tương lai vì chúng ta cho rằng tần suất, cường độ và thời gian của các đợt nắng nóng sẽ gia tăng hơn nữa, có thể dẫn đến chất lượng không khí thậm chí còn tồi tệ hơn, một hiện tượng được gọi là “hình phạt khí hậu”.

“Hình phạt khí hậu” đề cập cụ thể đến hiệu ứng khuếch đại của biến đổi khí hậu đối với việc sản xuất ôzôn ở mặt đất, tác động tiêu cực đến không khí mà con người hít thở. Các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất về khí hậu - chủ yếu ở châu Á - là nơi sinh sống của khoảng 1/4 dân số thế giới. Biến đổi khí hậu có thể làm trầm trọng thêm các đợt ô nhiễm tầng ôzôn trên bề mặt, dẫn đến những tác động có hại đến sức khỏe của hàng trăm triệu người.

Bản tin Chất lượng Không khí và Khí hậu, ấn phẩm thứ hai trong loạt bài hàng năm và một hình ảnh động kèm theo về sự lắng đọng trong khí quyển đã được xuất bản trước Ngày Quốc tế Không khí Sạch cho bầu trời xanh vào ngày 7 tháng 9. Chủ đề của sự kiện năm nay, do Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc dẫn đầu là Không khí chúng ta chia sẻ, tập trung vào tính chất xuyên biên giới của ô nhiễm không khí và nhấn mạnh nhu cầu hành động tập thể.

Bản tin này dựa trên ý kiến đóng góp của các chuyên gia trong mạng lưới Giám sát khí quyển toàn cầu của WMO, mạng lưới này theo dõi chất lượng không khí và nồng độ khí nhà kính, do đó có thể đánh giá hiệu quả của các chính sách được thiết kế để hạn chế biến đổi khí hậu và cải thiện chất lượng không khí.

Chất lượng không khí và khí hậu có mối liên hệ với nhau vì các chất hóa học dẫn đến suy giảm chất lượng không khí thường đồng phát thải với khí nhà kính. Do đó, những thay đổi ở cái này chắc chắn sẽ gây ra những thay đổi ở cái kia. Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (một nguồn chính tạo ra khí cacbonic (CO2)) cũng tạo ra nitơ oxit (NO), có thể phản ứng với ánh sáng mặt trời dẫn đến sự hình thành các khí ôzôn và nitrat. Ngược lại, chất lượng không khí ảnh hưởng đến sức khỏe hệ sinh thái thông qua sự lắng đọng của khí quyển (khi các chất ô nhiễm không khí lắng đọng từ khí quyển đến bề mặt Trái đất). Sự lắng đọng của nitơ, lưu huỳnh và ôzôn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các dịch vụ được cung cấp bởi các hệ sinh thái tự nhiên như nước sạch, đa dạng sinh học và lưu trữ carbon, và có thể ảnh hưởng đến năng suất cây trồng trong các hệ thống nông nghiệp.

(Còn nữa)

Biên dịch: Thanh Tâm

Link: https://public.wmo.int/en/media/press-release/wmo-air-quality-and-climate-bulletin-highlights-impact-of-wildfires