Bản tin của Tổ chức Khí tượng Thế giới về cháy rừng

Hoạt động cháy rừng trên toàn thế giới diễn biến liên tục trong nhiều năm và nhiều khu vực trên thế giới có các mùa cháy được xác định tương đối rõ ràng, không thay đổi đáng kể từ năm này sang năm khác. Điều này thường được thể hiện rõ ràng nhất ở các vùng nhiệt đới nơi điều kiện cháy được thúc đẩy bởi mùa khô. Ở các vùng ngoài nhiệt đới, hoạt động cháy thường xảy ra vào những tháng mùa hè nhưng nhìn chung các hoạt động này có mức độ thay đổi cao hơn so với các đám cháy ở vùng nhiệt đới.

Theo Bản tin WMO về Đốt sinh khối, xu hướng chung của hoạt động cháy trên toàn cầu đã được quan sát là giảm trong 20 năm qua phần lớn là do những thay đổi trong việc sử dụng lửa để khai phá đất nông nghiệp ở các vùng nhiệt đới. Rất khó xác định các xu hướng rõ ràng đối với các vùng ngoại nhiệt đới do sự biến đổi theo từng năm trong phân bố và quy mô của hoạt động cháy. Bản tin của WMO phản ánh về một số đợt cháy rừng đã dẫn đến các hiện tượng ô nhiễm không khí nghiêm trọng với nồng độ sol khí tăng cao.

Các thảm họa cháy rừng hay đốt sinh khối đang là một trong những mối đe dọa tiềm ẩn đối với môi trường

Cháy rừng ở Australia

Sự kiện cháy rừng vào mùa hè 2019 - 2020 ở đông nam Australia được mô tả là chưa từng có. Từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 2 năm 2020, 12 triệu ha (120.000 km vuông) đất bị đốt cháy, dẫn đến thiệt hại trực tiếp của 34 sinh mạng, phá hủy 3.500 ngôi nhà và thiệt hại đáng kể về động vật hoang dã và môi trường sống. Khói từ đám cháy đã làm giảm chất lượng không khí nghiêm trọng trên toàn bộ khu vực đông nam của Australia, từ Queensland ở phía bắc đến Tasmania ở phía nam.

Đốt than bùn ở Indonesia

Vào năm 2015, việc đốt than bùn trên diện rộng đã xảy ra trên khắp các vùng rộng lớn của Indonesia từ tháng 8 đến tháng 11. Đám cháy than bùn cực kỳ khó dập tắt và có thể bùng cháy liên tục cho đến khi gió mùa về. Sức mạnh và mức độ phổ biến của những đám cháy này bị ảnh hưởng mạnh bởi các kiểu khí hậu quy mô lớn như El Niño. Các đám cháy năm 2015 đã leo thang thành một thảm họa về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Lượng khí thải ra từ đám cháy trong thời kỳ đó là liên tục và rất lớn.

Khói từ các đám cháy ở Bắc Cực

Những đám cháy lớn trong các khu rừng ở Âu-Á và Bắc Mỹ là hiện tượng thường xảy ra từ cuối mùa xuân đến đầu mùa thu. Chúng có thể thải ra một lượng lớn khói vào bầu khí quyển, thậm chí xuyên lục địa trên hàng nghìn km. Mùa hè gần đây đã chứng kiến những đám cháy đáng kể trong các khu rừng sâu ở Bắc Mỹ và Siberia và cực của Vòng Bắc Cực, khói từ đó được quan sát là được lan rộng trong Vòng Bắc Cực và đôi khi là xuyên cực. Hoạt động cháy rừng ngày càng gia tăng và lan tỏa khói vào Vòng Bắc Cực có tác động xấu đến khí hậu thông qua việc gia tăng sự lắng đọng trên bề mặt của cacbon đen và các chất dạng hạt trên băng biển, ảnh hưởng đến albedo, tức là lượng bức xạ mặt trời phản xạ, dẫn đến tăng cường sự ấm lên và sự tan chảy, và những thay đổi trong hấp thụ / phản xạ bức xạ khí quyển với những tác động tiềm ẩn đến khí tượng và khí hậu vùng cực.

Kế hoạch trong tương lai

Hệ thống quan sát toàn cầu đã phát triển và được mở rộng đáng kể trong 20 năm qua, bao gồm khả năng khai thác dữ liệu hỏa hoạn đang hoạt động của phạm vi các quan sát hỏa hoạn trên Trái đất hiện có, cung cấp thông tin cần thiết về hoạt động hỏa hoạn toàn cầu và lượng khí thải. Việc kết hợp dữ liệu từ các cảm biến vệ tinh khác nhau sẽ giúp tăng tính kịp thời của dữ liệu hỏa hoạn toàn cầu và cung cấp thông tin có giá trị bảo vệ dân sự và giám sát chất lượng không khí.

Biên dịch: Thanh Tâm

Link: https://public.wmo.int/en/media/news/wmo-aerosols-bulletin-focuses-fires