Liên Hiệp Quốc cho biết 3/4 diện tích đất trở nên khô hơn trong những thập kỷ gần đây

Một người chăn dê ở khu vực bị hạn hán ở Leonforte, Sicily, vào tháng 7

Theo một báo cáo mới của Liên Hợp Quốc, từ miền Tây nước Mỹ đến miền đông Trung Quốc, hơn 3/4 diện tích đất đai trên Trái đất liên tục khô hạn trong những thập kỷ gần đây, gọi sự thay đổi này là “mối nguy hiểm hiện hữu, toàn cầu”. Báo cáo cho biết, khí thải công nghiệp của các loại khí làm hành tinh nóng lên là thủ phạm chính. Nếu các quốc gia không ngăn chặn sự gia tăng nhiệt độ, tình trạng khô hạn có thể khiến nhiều nơi phải đối mặt với bão cát và bụi, cháy rừng, thiếu nước, mất mùa và sa mạc hóa.

Báo cáo được công bố hôm thứ Hai tại hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc diễn ra trong tháng này tại Riyadh, Ả Rập Saudi, nơi các quốc gia đang thảo luận về cách ngăn chặn nhiều bề mặt có thể sinh sống được biến thành vùng đất hoang cằn cỗi. Báo cáo cho biết gần một phần ba số người sống ở những khu vực thiếu độ ẩm, tăng từ mức một phần năm vào năm 1990.

Narcisa Pricope, một trong những tác giả của báo cáo là nhà khoa học hệ thống đất đai tại Đại học bang Mississippi, cho biết nhiều nơi trong số này là những nhà sản xuất lương thực lớn, chẳng hạn như Argentina, Tây Ban Nha và khu vực Biển Đen. Những nước khác, như Nam Sudan, dễ bị xung đột và bất ổn chính trị. Tiến sĩ Pricope cho biết cuộc khủng hoảng khô cằn đang diễn ra “trong cuộc đời của chúng ta”. “Điều này đang ảnh hưởng đến con cái của chúng ta”. Trên toàn thế giới trong những năm gần đây, gần 400.000 dặm vuông đất giàu dinh dưỡng và năng suất của hành tinh đã bị suy thoái hàng năm. Theo Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa đã có tuổi đời 30 năm, các quốc gia cam kết ngăn chặn sự tàn phá.

Hội nghị thượng đỉnh về sa mạc hóa là hội nghị lớn đầu tiên của Liên Hợp Quốc được tổ chức bởi Ả Rập Saudi, nơi có một trong những sa mạc lớn nhất trên Trái đất. Nhưng với tư cách là nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới, quốc gia này đã tìm cách làm chậm lại các nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và các tác hại đến môi trường. Các nhà đàm phán cho biết tại cuộc đàm phán về khí hậu của Liên hợp quốc ở Azerbaijan vào tháng trước, các quan chức Ả Rập Xê Út đã nỗ lực làm suy yếu cam kết loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, mặc dù Ả Rập Xê Út là một trong gần 200 quốc gia tán thành cam kết này vào năm ngoái. Các đại biểu của Saudi cũng dẫn đầu một nỗ lực thành công ở Hàn Quốc nhằm ngăn chặn một thỏa thuận nhằm hạn chế sản xuất và ô nhiễm nhựa.

Báo cáo công bố hôm thứ Hai đã vạch ra những hành động có thể làm tăng khả năng phục hồi của xã hội, bao gồm cả việc xem xét lại những nơi trồng các loại cây trồng khát nước như lúa mì và cỏ linh lăng. Barron Orr, nhà khoa học hàng đầu của Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa, cho biết những nơi có lịch sử lâu dài về thách thức nước - chẳng hạn như Los Angeles - đang khám phá những thay đổi như vậy. Tiến sĩ Orr nói: “Tôi không nói việc đó là dễ dàng, nhưng ít nhất họ biết cách thực hiện. Điều đó sẽ không đúng với nhiều khu đô thị rất lớn trên toàn thế giới”. Những nơi được các nhà khoa học phân loại là vùng đất khô hạn không chỉ thỉnh thoảng phải đối mặt với hạn hán. Chúng thường xuyên thiếu độ ẩm: Lượng nước rời khỏi mặt đất thông qua sự bốc thoát hơi của thực vật nhiều hơn lượng nước đến dưới dạng mưa hoặc tuyết.

Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy tính đến năm 2020, hơn 40% đất trên Trái đất bên ngoài Nam Cực được coi là vùng đất khô cằn. Báo cáo cho biết bao nhiêu đất sẽ khô hạn trong thế kỷ này tùy thuộc vào lượng nhiên liệu hóa thạch mà xã hội tiếp tục khai thác và sử dụng. Tiến sĩ Pricope cho biết: “Chừng nào chúng ta còn tiếp tục làm ấm bầu không khí thì về cơ bản, bầu không khí sẽ cần nhiều nước hơn”. Báo cáo cho thấy châu Âu đặc biệt dễ bị tổn thương. Hơn 95% đất đai của lục địa này đã trở nên khô hạn hơn trong những thập kỷ gần đây và xu hướng này có thể gia tăng nếu lượng khí thải tăng lên mức rất cao. Báo cáo cho thấy một số khu vực khô hạn có thể trở nên ẩm ướt hơn khi hành tinh ngày càng nóng hơn, bao gồm cả các khu vực ở Trung Phi và Ấn Độ. Với bầu không khí ấm hơn, mưa và tuyết có thể rơi thành từng đợt nặng hơn, điều này ở một số khu vực có thể giúp bù đắp tình trạng khô hạn gia tăng do nhiệt độ cao hơn. Tuy nhiên, báo cáo cho biết, không nơi nào được phân loại đất ngày nay được dự đoán sẽ trở nên ẩm ướt liên tục trong những thập kỷ tới.

Peter Greve, nhà khoa học về nước và khí hậu tại Helmholtz-Zentrum Hereon, một Viện nghiên cứu ở Đức, cho biết hậu quả môi trường có xu hướng khô hạn không phải lúc nào cũng có thể đảo ngược, ít nhất là không tính theo thời gian của con người. Tiến sĩ Greve cho biết: “Ở những vùng đất khô hạn này, nhiều hệ sinh thái có khả năng thích nghi siêu tốt với điều kiện hiện tại. Ông nói: Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng thực vật và các sinh vật khác có thể đơn giản thích nghi với điều kiện ấm hơn bằng cách di chuyển về phía bắc hoặc lên những độ cao cao hơn. “Nhưng đôi khi điều đó là không thể” anh nói thêm “vì những thay đổi diễn ra quá nhanh”.

Tin ngắn: Tạp chí KTTV

Nguồn: https://www.nytimes.com/2024/12/09/climate/global-desertification.html